De peuterperiode is cruciaal voor de lichamelijke, sociale en emotionele ontwikkeling van kinderen. In deze fase is het aanleren van zelfzorgvaardigheden belangrijk: het vergroot de zelfstandigheid, bevordert de gezondheid en draagt bij aan een positief zelfbeeld. Wanneer kinderen hierin onvoldoende worden ondersteund, kan dat hun ontwikkeling belemmeren. Ouders, oppassers en kinderopvangorganisaties spelen een belangrijke rol in het begeleiden van deze vaardigheden. Dit onderzoek is uitgevoerd in Turkije, waar nog weinig bekend is over de invloed van verschillende vormen van zorg op zelfzorgvaardigheden.
Voor dit onderzoek is gekeken naar het effect van verschillende vormen van zorg op de kwaliteit van leven en zelfzorgvaardigheden bij kinderen van 3 tot 6 jaar. In totaal deden 255 kinderen mee: zij werden thuis verzorgd door hun moeder of een oppas, of bezochten een kinderopvang. Voor de metingen is gebruikgemaakt van twee instrumenten: de KINDL Kwaliteit van leven vragenlijst en de Zelfzorgvaardighedenlijst. Ouders vulden de vragenlijst in; daarnaast observeerden onderzoekers kinderen tijdens alledaagse handelingen zoals eten, aankleden en handen wassen. De resultaten geven inzicht in hoe verschillende zorgvormen bijdragen aan de ontwikkeling en het welzijn van jonge kinderen.
Uit het onderzoek blijkt dat kinderen die naar de kinderopvang gaan gemiddeld hogere scores behaalden op het gebied van zelfvertrouwen, eet-, kleed- en persoonlijke verzorgingsvaardigheden dan kinderen die thuis verzorgd worden door hun moeder of een oppas. Het herhalen van zelfzorgvaardigheden binnen een gestructureerde opvangomgeving lijkt dus een positief effect te hebben op de ontwikkeling. Maar kinderen die thuis werden verzorgd scoorden hoger op fysieke gezondheid dan kinderen in de kinderopvang, mogelijk doordat zij minder vaak worden blootgesteld aan of besmet met bijvoorbeeld een verkoudheid- of griepvirus.
Daarnaast werd vastgesteld dat kenmerken van de moeder en gezinssituatie – zoals opleidingsniveau, leeftijd en het aantal kinderen – van invloed zijn op de kwaliteit van leven en de ontwikkeling van zelfzorgvaardigheden van het kind. Zo bleken hoger opgeleide moeders vaker bij te dragen aan betere scores op bijvoorbeeld het gebied van sociale relaties en zelfzorg.
De resultaten onderstrepen het belang van toegang tot kwalitatieve kinderopvang en het versterken van de vaardigheden van ouders en verzorgers. De onderzoekers doen onder andere de volgende aanbevelingen: het bieden van opvoedingsondersteuning aan moeders met jonge kinderen, het uitbreiden van kinderopvangmogelijkheden op werkplekken, het stimuleren van gekwalificeerde oppassers en het verhogen van het aanbod én de kwaliteit van de kinderopvang.
