Podcast 'Pedagogiek in de kinderopvang'

015 | 22 MEI 2025

Te gast in deze podcast: Cathy van Tuijl; lector Academie voor pedagogiek en onderwijs aan de Hogeschool Saxxion en universitair docent pedagogiek Universiteit Utrecht.

De overgang van het kinderdagverblijf naar de basisschool – met het wennen en starten – is iets anders dan het bredere concept van een doorgaande lijn in de ontwikkeling.Voor een doorgaande lijn zijn formele afspraken, relaties tussen professionals en inhoudelijke afstemming nodig. Luister aflevering 5 terug voor praktische tips op dit gebied. Deze doorgaande lijn geldt niet alleen voor de overgang van de peutergroep naar de kleutergroep, maar ook bijvoorbeeld binnen de BSO en in verticale groepen. Ook in deze groepen is een ononderbroken ontwikkellijn voor het kind en daarmee een toenemende complexiteit van het aanbod van belang. 

Tips van de gast:

• Artikel in Kiddo over de doorgaande lijn: KIDDO nr. 1 (2025). Thema: Leve het Jonge Kind.

014 | 8 APRIL 2025

Te gast in deze podcast: Debora Roorda, onderzoeker en docent bij de Universiteit Amsterdam. Onderzoekt de leerkracht/leerling relatie, en past dit toe op de kinderopvang voor het ontwikkelteam.
En Hilde van Vlist, pedagogisch coach en beleidsmedewerker bij Welschap Kinderopvang.

DHet lukt pedagogisch professionals vaak goed om met de meeste kinderen een positieve, warme band op te bouwen. Maar met sommige kinderen gaat dat moeizamer of lukt het helemaal niet. Uit onderzoek blijkt dat professional-kindrelaties in de kinderopvang essentieel zijn voor de ontwikkeling van kinderen. Het is dus belangrijk om hier aandacht voor te hebben, zodat professionals bewust aan de slag kunnen om hun relatie met het individuele kind te versterken.

Tips van de gasten:

• De NRO handleiding met tips voor de leerkracht/leerling relatie, ook toepasbaar voor de kinderopvang.
• Het filmpje ‘de klas van Juf Jelke’.

013 | 26 NOVEMBER 2024

Te gast in deze podcast: Mirka Janssen, lector Bewegen in en om school aan de Hogeschool van Amsterdam.
En Bianca Salfischberger, locatiemanager bij Kinderrijk, natuurtuinspecialist.

De buitenruimte biedt meer en andere mogelijkheden dan binnen, met name voor de motorische ontwikkeling en de zintuiglijke (natuur)beleving. Alles wat je binnen kunt doen, kan ook buiten en het is aan de pedagogisch professional om een buitenruimte te creëren die uitnodigt tot een variatie in beweging.

Tips van de gasten:

• Vele tools en filmpjes te vinden op de website van het Expertisecentrum over de inrichting van de buitenruimte
• Vele organisaties die tools bieden; IVN natuureducatie, Modderdag en Week van het verkeer

012 | 19 NOVEMBER 2024

Te gast in deze podcast: Ilja Rikken, verschillende functies bekleed binnen de kinderopvang, en nu Beleidsmedewerker kwaliteit bij Kion. Aangesloten binnen Kion bij het Project bewegen. En Sanne Veldman, onderzoeker bij Mulier Instituut (een sociaalwetenschappelijk sportonderzoeksinstituut). Expertise op bewegen bij jonge kind 0-5.

Veel en gevarieerd bewegen op jonge leeftijd is de basis voor bewegen tijdens de rest van het leven. Bewegen is niet alleen belangrijk voor de motorische ontwikkeling, maar voor alle ontwikkelingsgebieden. Het is van belang dat er ook binnen de kinderopvang aandacht is voor bewegen, mede omdat veel kinderen te weinig bewegen, namelijk minder dan 1 uur per dag.

Tips van de gasten:

• Jij bent het voorbeeld als pedagogisch professional; maak gebruik van die rol in het stimuleren van bewegen
• Houd het klein; kijk wat je al doet en hoe je vanuit daar meer beweging kan stimuleren

011 | 24 OKTOBER 2024

Te gast in deze podcast: Sonja Vetter, beleidsmedewerker bij Peuteropvang Heerlen, met een focus op pedagogiek en voorschoolse educatie. Imke Denissen, kwaliteit coördinator op kindercampus de Vuurvogel; onderdeel van Stichting Kinderstad in Tilburg. 

Jaarlijks starten 150.000 kinderen op de basisschool. De grote meerderheid van deze kinderen heeft een kinderdagverblijf, peutergroep of voorschool bezocht en deze kinderen krijgen te maken met een overgang naar het basisonderwijs. 

Tips van de gasten:

• De doorgaande lijnen van en het ontwikkelinstrument IKC
• Boek van Imke Denissen en Brigitte IJpelaar
• Boek Don’t push me. Hoe je mensen wel beweegt van Genieke Hertoghs.

010 | 14 JUNI 2024

Te gast in deze podcast: Thamar Molenaar, manager het Jonge kind bij Scala Welzijn & Martine van der Pluijm, werkzaam als lector bij het kenniscentrum talentontwikkeling van de Hogeschool Rotterdam.

Ouders met een kind in de kinderopvang spreken een groot vertrouwen uit naar de professionals die de zorg voor hun kind met hen delen. Die professionals spelen door hun nabijheid een belangrijke rol in het welbevinden en de ontwikkeling van het kind. De samenwerking tussen gezin en kinderopvang is van invloed op de ontwikkeling van kinderen. Maar wat verstaan we eigenlijk onder die samenwerking?

Tips van de gasten:

• Podcast Opgejaagd
• Praatplaat over samenwerking met ouders van het Expertisecentrum

009 | 14 JUNI 2024

Te gast in deze podcast: Saskia van Schaik, universitair docent bij de Radboud Universiteit bij pedagogiek en filosofie van de sociale wetenschappen & Diana Turkenburg, pedagogisch educatief professional bij Kinderrijk.

Positieve groepsdynamiek draagt bij aan het welbevinden en de ontwikkeling van kinderen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat kinderen zich hechten aan de pedagogisch medewerker en aan de kinderen op de groep. Maar wat is een positieve groepsdynamiek? En hoe kun je dit als pedagogisch medewerker en als kinderopvang stimuleren?

Tips van de gasten:

• Het boek ‘En nu’ van Jan Bransen.
• Kaartsenset ‘Wij zijn samen verschillend’.

008 | 8 MEI 2024

Te gast in deze podcast: Annerieke Boland, Lector jonge kind aan Hogeschool iPabo & Maika de Haan, pedagogisch beleidsmedewerker en coach bij Kibeo.

Kinderen en spelen horen bij elkaar. Spelen is de manier waarop kinderen zichzelf en hun omgeving verkennen. Spel biedt kinderen een veilige ruimte om te experimenteren met hun handelen, gedragingen, emoties, taal en denken. Professionals hebben een belangrijke rol in het spel van kinderen en het is dan ook belangrijk dat professionals weten hoe ze spel van kinderen kunnen ondersteunen.

Tip van de gasten: Kaartenset van Spel in zicht

007 | 3 APRIL 2024

Te gast in deze podcast: Ruben Fukkink, hoogleraar kinderopvang en Nienke Willering, BOinK en Yvette Vervoort, directeur Expertisecentrum Kinderopvang. 

Waarom is kinderopvang belangrijk voor kinderen, ouders en de maatschappij? Daarover praten Ruben Fukkink, hoogleraar kinderopvang en Nienke Willering, BOinK en Yvette Vervoort, directeur Expertisecentrum kinderopvang.

006 | 6 NOVEMBER 2023

Te gast in deze podcast: Marian Joven & Marielle Hettinga

Duurzaamheidspedagogiek is een uitwerking van de pedagogische basisdoelen waarbij verwondering over en zorg voor de aarde centraal staat. Als professional kun jij het voorbeeld zijn voor hoe je voor elkaar en de omgeving zorgt. En je kan kinderen dat laten ervaren en oefenen in de natuur. Daarmee geef je kinderen inspiratie om de uitdagingen van nu en in de toekomst aan te gaan.

Een aantal tips uit de aflevering:

• Iedere pedagogisch professional bedenkt een duurzame activiteit of idee om de vestiging duurzamer te maken. Elke keer wordt een ander idee gekozen en uitgevoerd op de vestiging.
• Organiseer een 'natuurdag’ voor kinderen én hun ouders. Zorg op die dag bv. samen voor de tuin. Zo zien kinderen ook hun ouders voor de aarde zorgen.

005 | 2 OKTOBER 2023

Te gast in deze podcast: Marian Joven & Marielle Hettinga

Waarom is het belangrijk om met kinderen naar buiten te gaan binnen de kinderopvang? Hoe stimuleert dit hun ontwikkeling? En als je eenmaal buiten bent, wat kun je dan voor activiteiten ondernemen met de kinderen.... zelfs in de stad?

Een aantal tips uit de aflevering:

• De app ‘Dierenzoeker’ van Naturalis. Ziet een kind een dier in de tuin of omgeving? In deze leuke app ontdek je (samen) welk dier het is.
• Het boek ‘De dag dat de aarde omhoog kwam’ van Janneke Hagenaar & Joeri Sterckx. Een enorm spannend voorleesboek, waar je samen in kijkt en leest. Ontdek antwoorden op vragen als: wordt een mol wel eens boos? En wat doen pissebedden de hele dag? Leuk vanaf de peuterleeftijd.

004 | 5 SEPTEMBER 2023

Te gast in deze podcast: Dr. Ine van Liempd & Laura Hoogcarspel

Hoe richt je een ruimte in zodat kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen én zodat jij fijn kunt werken? In deze podcast gaan we in op de ruimte, inrichting en materialen. Bijvoorbeeld over hoe jij als pedagogisch professional een ruimte speelklaar maakt en hoe het zit met opruimen. Spoiler alert: dat hoeft dus echt niet zo vaak!

Een aantal tips uit de aflevering:

• Vanuit het Expertisecentrum Kinderopvang is er een praktische tool (stappenplan) waarmee je activiteitenplekken kunt onderzoeken en vervolgens kunt verbeteren. Komt binnenkort online op de website van Expertisecentrum Kinderopvang.
• Neem de komende week iedere dag een ‘kijk pauze’. Volg 1 kind 10 minuten lang. Bekijk wat dit kind aan het doen is en waar dit kind mee speelt. Zo ontdek je de behoefte van kinderen in de ruimte.

003 | 6 JULI 2023

Te gast in deze podcast zijn: Dr. Frans Hiddink & Carlinda Fuselier

Interacties tussen kinderen zijn van groot belang, omdat ze bijdragen aan de brede ontwikkeling van kinderen. Complexer taalgebruik, betere oplossingen van ruzies. Jij kan de onderlinge interacties tussen kinderen stimuleren en faciliteren. Deze podcastaflevering geeft waardevolle inzichten, tips en direct toepasbare adviezen op een van deze zes interactievaardigheden van Marianne Riksen-Walraven: het begeleiden van interacties.

Een aantal tips uit de aflevering:

• Project ‘Taal in Spel’: hoe kun je taal bevorderen in spel? Met 10 concrete kernelementen kun je werken aan de taalontwikkeling. Zie: https://www.taal-in-spel.nl
• Het boek ‘Jagen, verzamelen, opvoeden’. Wat we van andere culturen kunnen leren over het opvoeden van kinderen. 

002 | 1 JUNI 2023

Te gast in deze podcast zijn: Christel Eijkholt en Junis Hijazi

De groep is een unieke oefenplaats vol diversiteit in de breedste zin van het woord. Hoe zorg je ervoor dat elk kind daar een stem krijgt? Door oog te hebben voor diversiteit en door te werken aan (sociale) inclusie. Kinderparticipatie is daarbij een goed middel. In deze podcast behalve theorie ook voorbeelden uit de praktijk.

Tip uit de podcast:

Via de website https://www.kinderparticipatie.nu zijn er verschillende materialen te downloaden die bijdragen aan kinderparticipatie.

001 | 2 MEI 2023

Te gast in deze podcast zijn: Dr. Cathy van Tuijl en Nicole Honig - Spaan

Is meer 'Ja' en minder 'nee' op de groep het antwoord om het gedrag van kinderen als pedagogisch professional op een liefdevolle manier te begrenzen? Luister voor waardevolle inzichten, praktische tips en direct toepasbare adviezen op het gebied van het begrenzen van gedrag.

Een aantal tips uit de aflevering:

• Voor pedagogisch professionals: het boek 'Trapsgewijs' van CED-Groep. Hierin wordt bij verschillende soorten opvallend gedrag stilgestaan. Hoe ga je hiermee om?
• Het boek 'Vrolijk' van Mies van Hout. Een boek met mooie illustraties, dat kinderen helpt bij het onder woorden brengen van emoties.
• Voor pedagogisch coaches: de website 'Center on the Developing Child' van Harvard University; https://developingchild.harvard.edu/, over het belang van de vroegkinderlijke ontwikkeling en de rol van de omgeving hierin.

20 APRIL 2023

"Hoe dan? in de kinderopvang" is de educatieve, maar vooral inspirerende podcast voor iedereen die werkzaam is in de kinderopvang of geïnteresseerd is in het vak. Deze podcast is een initiatief van het Expertisecentrum kinderopvang en kinderopvangorganisatie Kindergarden. Elke maand bespreekt Elisa Somsen met een wetenschapper en een collega uit het vak een onderwerp uit de kinderopvang.

Samen vertalen we de laatste wetenschappelijke inzichten over pedagogiek naar praktische tips, zodat jij als pedagogisch professional een bijdrage kan leveren aan de pedagogische kwaliteit van de kinderopvang.