Voor dit Amerikaanse onderzoek zijn 16 ‘Head Start’ directeuren geïnterviewd. Head Start is wat betreft doelgroep en doelstelling vergelijkbaar met Nederlandse voorschoolse programma’s. De interviews richtten zich op de samenwerking en afstemming met scholen en het ondersteunen van ouders en kinderen bij de overstap naar school. De studie had drie beschrijvende doelen: 1. Hoe de samenwerking met school vorm krijgt, 2. Wat volgens de directeuren de positieve effecten van samenwerking en afstemming zijn voor de kinderen, en 3. Welke uitdagingen er zijn in de samenwerking.
De resultaten
Uit de resultaten blijkt dat er twee categorieën van afstemming en samenwerking zijn:
- Het delen van informatie met school op twee aspecten. Ten eerste het met school delen van informatie over individuele kinderen en ten tweede het wederzijds delen van informatie met als doel om tot afstemming te komen.
- De manier waarop Head Start een brug vormt tussen gezinnen en school.
Het delen van informatie met school
Veel respondenten gaven aan informatie te delen met school. Ook activiteiten die op het eerste gezicht niets met het delen van informatie te maken leken te hebben, zoals bijvoorbeeld gezamenlijke trainingen, werden hier genoemd. Respondenten gaven aan dat dit soort activiteiten helpen bij het opbouwen en onderhouden van relaties met de professionals van school.
Wat betreft het delen van informatie met school over de ontwikkeling van individuele kinderen, zagen de onderzoekers grote variatie. Dit gaat van het proactief delen van volledige dossiers tot het alleen op aanvraag delen van bepaalde informatie. Sommige respondenten gaven aan niet zeker te weten wat er met de informatie gebeurde: wordt de informatie überhaupt wel gebruikt door school? Andere uitdagingen die werden genoemd waren privacy kwesties en scholen die de informatie niet wilden ontvangen.
Wat betreft het wederzijds delen van informatie met als doel om tot afstemming te komen, zagen de onderzoekers ook grote variatie. Sommige respondenten delen informatie vooral op informele basis, bijvoorbeeld omdat een kennis werkzaam is op school of tijdens toevallige ontmoetingen, terwijl andere respondenten aangaven dat er meer formele afspraken waren. Denk daarbij aan gezamenlijke professionalisering of gemeentelijke overleggremia. Vaak gaat het ook om een combinatie van informeel en formeel delen van informatie. Als de Head Start locatie in een schoolgebouw was gesitueerd, draagt dit bij aan de informele contacten. Soms simpelweg doordat professionals elkaar toevallig ontmoeten in het gebouw. Uitdagingen die werden genoemd zijn soms heel praktisch van aard. Denk aan verschillende dagen waarop men beschikbaar is voor professionalisering of het vertrekken van een sleutelfiguur in de samenwerking.
Head Start als brug tussen gezinnen en school
Sommige respondenten gaven aan dat ouders mogelijk meer ondersteuning nodig hebben bij de overstap naar school dan de kinderen zelf. En dat geldt in nog sterkere mate voor gezinnen met een migratieachtergrond en voor gezinnen waar Engels niet de eerste taal is. Alle respondenten gaven aan ouders op enige manier te ondersteunen bij de start op school, maar ook hier zagen de onderzoekers grote variatie. Dit ging van het doorgeven wanneer kinderen ingeschreven moeten worden tot het aanbieden van transport- en vertaalhulp om ouders zich te laten inschrijven op school. Als kinderen uitstromen naar verschillende scholen, wordt dit een grote uitdaging voor Head Start locaties, omdat er grote verschillen zijn in het beleid van scholen.
De positieve effecten voor de kinderen volgens de directeuren
Opvallend was dat de respondenten een groot geloof hadden in de positieve effecten van hun inspanningen om te komen tot samenwerking en afstemming, maar dat ze niet concreet konden maken wat precies de voordelen voor de kinderen waren. Op basis van de interviews hebben de onderzoekers een conceptueel model opgesteld over de relatie tussen de samenwerking met school en de mogelijke positieve effecten voor de kinderen (zie onderstaande afbeelding). Het uitgangspunt van het model is dat afstemmingsactiviteiten in de eerste kolom indirect een positief effect hebben op de kinderen (derde kolom). Dit indirecte effect verloopt via de scholen, Head Start locaties en de gezinnen (kolom 2). Door de afstemmingsactiviteiten passen scholen en Head Start locaties mogelijk hun handelen aan en voelen ouders zich meer comfortabel en zekerder in de overstap naar school.
Uitdagingen en ruimte voor verbetering
Een veel genoemde uitdaging was het gebrek aan communicatie door letterlijke afstand tussen de Head Start locatie en school. Ook het gebrek aan gezamenlijke (kindvrije) tijd en verschillende wet- en regelgeving werden vaker genoemd als uitdaging. Ook het delen van gegevens over kinderen werd als uitdaging genoemd (zie ook eerder in deze uitwerking).
