De terugkeer naar werk na bevallingsverlof is een grote overgang voor veel moeders. Maar welke factoren voorspellen meer stress, of juist minder stress, in deze periode? Dit artikel is relevant voor dit ontwikkelteam, omdat de werkhervatting van moeders vaak samenvalt met de start van hun kind in de opvang. Moeders kunnen tijdens deze periode dus stress ervaren die zowel te maken heeft met de start van hun kind in de opvang als met hun terugkeer naar het werk.
Het is daarom waardevol om tijdens het intakegesprek aandacht te besteden aan beide overgangen. Denk aan vragen zoals: ‘Vallen de start op het werk en de start in de opvang samen?’, en ’Hoe is de situatie thuis als het kind start op de opvang?’. Door deze mogelijke dubbele start te bespreken, ontstaat meer begrip voor de emoties die moeders kunnen ervaren bij de start van hun kind in de opvang, en kan de opvang hier beter op aansluiten.
In dit longitudinale onderzoek werden 271 Nederlandse moeders gevolgd, zes maanden lang tijdens hun terugkeer naar werk. Het concept postpartum work resumption stress (PWRS) werd gemeten, dat bestaat uit drie componenten: werk-privébalans, kindgerelateerde zorgen, en gebrek aan verrijking door werk. Dit zijn de belangrijkste bevindingen:
- PWRS is het hoogst vlak na de werkhervatting en daalt lineair over zes maanden. Hoewel zorgen over (scheiding van) het kind afnemen en er steeds meer werkplezier wordt ervaren, blijft het vinden van een goede werk-privébalans lastig.
- Steun op de werkvloer. Moeders die zich gesteund voelden door hun organisatie, leidinggevenden en collega’s hadden beduidend minder stress.
- Veerkracht en zelfvertrouwen. Moeders die optimistisch en flexibel zijn, ervaarden minder stress.
- Goed herstel. Moeders die goed waren hersteld van de bevalling ervaarden een snellere afname van stress na terugkeer.
- Minder uren werken. Moeders die minder uren werkten, hadden een snellere afname van stress na terugkeer.
- Temperament. Moeders met rustige, makkelijk troostbare baby’s rapporteerden minder stress.
- Lengte verlof. Terwijl moeders in eerder onderzoek aangaven dat langer verlof hen zou helpen, zagen we in dit onderzoek het tegenovergestelde: een langer verlof hing samen met méér stress. Nader gezien kunnen we deze onverwachte bevinding goed verklaren. Moeders zijn na de geboorte van hun kind vaak langer thuis vanwege uiteenlopende redenen: bijvoorbeeld omdat ze nog niet goed zijn hersteld of problemen hebben met het vinden van kinderopvang. Dergelijke factoren kunnen tegelijkertijd de stress bij terugkeer vergroten.
- Steun uit de directe omgeving en werkflexibiliteit bleken geen significante invloed te hebben, mogelijk door weinig variatie in de steekproef.
Dit onderzoek laat zien dat de terugkeer naar werk na zwangerschapsverlof een periode is waarin veel moeders stress ervaren, vooral rondom werk-privébalans en zorgen over hun kind. Door moeders beter te ondersteunen in deze overgang, kunnen we bijdragen aan een goede start voor zowel ouder als kind.
Bron:Okorn, A., van Hooff, M. L. M., ten Cate, A. E. N., Cillessen, A. H. N., & Beijers, R. (2025). Returning to work after maternity leave: A longitudinal study exploring changes in postpartum work resumption stress and its determinants. Community, Work & Family. https://doi.org/10.1080/13668803.2025.2465256
