Praktijkvoorbeelden
Tools
Bronnen
Lees- en luistertips
Activiteiten
Blogs
Berichten
Overige informatie

WETENSCHAPPELIJKE BRON
Onderwerp: Algemeen | Publicatiedatum: 2023

Kern

Dit rapport biedt een eerste voorzichtig antwoord op de vraag naar de effecten van deelname aan kinderopvang op cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen op de middellange en lange termijn. Om deze vraag te beantwoorden zijn een internationaal literatuuronderzoek en nieuwe analyses op bestaande pre-COOL data gedaan. Uit het internationale literatuuronderzoek blijkt dat heel vroege intensieve deelname, tot 1 à 1,5 jaar, aan kinderopvang risico’s voor de ontwikkeling met zich meebrengt. De risico’s zijn groter naarmate de kwaliteit van de opvang lager is. Met betrekking tot het beleidsvoornemen om de kinderopvang binnenkort nagenoeg gratis te maken, waarschuwen de onderzoekers dat intensief gebruik alleen wenselijk is wanneer de kwaliteit van de opvang voldoende is.
Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om een eerste, voorlopig antwoord te geven op de vraag naar de effecten van kinderopvang op de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen op middellange en lange termijn. Het belang van de kwaliteit van de opvang en de invloed van kindgebonden sociaal-emotionele en sociaaleconomische risicofactoren is hierin meegenomen.

Het onderzoek bestond uit verschillende stappen:
  • De eerste stap, het eerste deelonderzoek, betrof een beknopt literatuuronderzoek gericht op recent internationaal onderzoek met methodologische sterke (econometrische) onderzoeksopzetten naar de middellange- en langetermijneffecten van kinderopvang.
  • De tweede stap, in twee afzonderlijke deelonderzoeken, betrof nieuwe analyses van data van het pre-COOL cohortonderzoek. Dit betrof metingen van de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen van 2- tot 12-jarige leeftijd, gegevens over hun deelname aan kinderopvang in de periode van 0 tot 4 jaar en gegevens over de kwaliteit van de kinderopvanginstellingen die zij bezochten.
  • De laatste stap bestond uit een integrerende slotbeschouwing waarin stap 1 en 2 zijn verwerkt: enerzijds de uitkomsten het internationale literatuuronderzoek en anderzijds de secundaire data-analyses van de pre-COOL data.
De resultaten

Uit het internationale literatuuronderzoek concluderen de onderzoekers dat deelname aan universele programma’s voor kinderopvang, voorschoolse educatie of kleuteronderwijs vanaf 2 à 3 jaar positief bijdraagt aan de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen op middellange en lange termijn, met de sterkste positieve effecten voor kinderen die opgroeien in kansarme situaties. Voor kinderen onder de 2 jaar, zijn de resultaten veel minder eenduidig. Alles wegend, concluderen de onderzoekers dat heel vroege intensieve kinderopvang tot 1 à 1,5 jaar risico’s met zich meebrengt voor de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Deze risico’s zijn groter naarmate de kwaliteit van de opvang lager is. Ook voor kinderen voor wie het alternatief is om thuis opvang van hoge kwaliteit van hun ouders te ontvangen, zijn de risico’s voor de ontwikkeling groter.

De uitkomsten van de nieuwe analyses van de pre-COOL data, gericht op kinderen die deelnamen aan hele dag kinderopvang, komen in grote lijnen overeen met de conclusies uit het internationale literatuuronderzoek, maar lijken minder extreem. Zowel als het gaat om de positieve als om de negatieve effecten.

Waarschuwing: zorg dat de kwaliteit op niveau blijft


De onderzoekers geven aan dat het beleidsvoornemen om kinderopvang nagenoeg gratis te maken, kan leiden tot intensief gebruik van kinderopvang op heel jonge leeftijd. Gezien vanuit de vroege cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen, waarschuwen de onderzoekers dat intensief gebruik alleen wenselijk is wanneer de kwaliteit van de opvang voldoende is. En juist een daling van de emotionele en educatieve proceskwaliteit is volgens de onderzoekers een reëel risico als de vraag naar kinderopvang in korte tijd sterkt toeneemt, ook gelet op het huidige personeelstekort.
 
bron_bijlage-4-effecten-van-kinderopvang.pdf

Leseman, P. & van Huizen, T. (2022). Effecten van kinderopvang op de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Utrecht: Universiteit Utrecht, Afdeling Development and Education in Diverse Societies & Utrecht School of Economics.
Bron
Originele titel: Effecten van kinderopvang op de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen
Auteur: Paul Leseman en Thomas van Huizen
Publicatiedatum bron: 2022
Zoeken via kernwoorden

Children's use of retreats in family child care homes
Nancy Weinberger | 2006

Exploring childcare spaces. Young children’s exploration of the indoor play space in center-based childcare.
Ine van Liempd | 2018

Effects of toys on the play quality of preschool children: Influence of gender, ethnicity, and socioeconomic Status
Jeffrey Trawick-Smith, Jennifer Wolff, Marley Koschel en Jamie Vallarelli | 2015

The physical indoor environment in ECEC settings: children’s well-being and physical activity
Ole Johan Sando | 2019

Group size and storybook reading: Two-year-old children's verbal and nonverbal participation with books
Laurelle Phillips en Sandra Twardosz | 2003

The effects of visual boundaries in two-year -olds' playrooms
Alain Legendre en Anne-Marie Fontaine | 1991

The relation between the ratio of children per activity area and off-task behavior and type of play in day care centers
Elyse Kantrowitz en Gary Evans | 2004

Play equipment, physical activity opportunities, and children's activity levels at childcare.
Jessica Gubbels, Dave van Kann en Maria Jansen | 2012

Children’s rights and citizenship: A perspective for inclusive and democratic education and care for young children
Christel Eijkholt | 2022

Effecten van kinderopvang op de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen
Paul Leseman en Thomas van Huizen | 2022

Professionele ontwikkeling in een context van diversiteit
Jan Peeters en Michel Vandenbroeck | 2015

Kwaliteit van de babyopvang in Nederland: Gecombineerde metingen 2017-2019
Pauline Slot, IJsbrand Jepma, Paulien Muller, Bodine Romijn, Celeste Bekkering en Paul Leseman | 2020

Child Care Quality in The Netherlands Over the Years: A Closer Look
Katrien O. W. Helmerhorst, J. Marianne A. Riksen-Walraven, Mirjam J. J. M. Gevers Deynoot-Schaub, Louis W. C. Tavecchio en Ruben G. Fukkink | 2015

The impact of childcare-group situational age composition on caregiver-child interactions
Tatiana Diebold & Sonja Perren | 2020

Effects of the Caregiver Interaction Profile Training on Caregiver–Child Interactions in Dutch Child Care Centers: A Randomized Controlled Trial
Katrien O. W. Helmerhorst, J. Marianne A. Riksen-Walraven, Ruben G. Fukkink, Louis W. C. Tavecchio, Mirjam J. J. M. Gevers Deynoot-Schaub | 2017

Chillen, skaten, gamen. Opvattingen over kwalitatief goede buitenschoolse opvang in Nederland.
Marianne Boogaard, Ruben Fukkink en Charles Felix | 2008

Schoolkinderen en hun opvang. Wat leren ze ons over kwaliteit?
Brecht Peleman, Caroline Boudry, Lieve Bradt, Tineke Van de Walle en Michel Vandenbroeck | 2014

Pedagogical quality of after-school care: Relaxation and/or enrichment?
Ruben Fukkink en Marianne Boogaard | 2020

Measuring interaction skills of caregivers in child care centers: Development and validation of the Caregiver Interaction Profile Scales
Katrien Helmerhorst, Marianne Riksen-Walraven, Harriet Vermeer, Ruben Fukkink en Louis Tavecchio | 2014

“Kijk eens wat ik kan!” Sociale praktijken in de interactie tussen kinderen van 4 tot 8 jaar in de buitenschoolse opvang
Nynke van der Schaaf | 2016

How to Play without Toys? A Playwork Experimentation in Paris
Baptiste Besse-Patin | 2018

Pedagogical quality of after-school care: Relaxation and/or enrichment?
Ruben Fukkink en Marianne Boogaard | 2020

Autonomy, Fairness and Active Relationships: Children’s Experiences of Well-being in Childcare
Emma Cooke, Michelle Brady, Cheryll Alipio en Kay Cook | 2019

Pedagogical tact. Knowing what to do when you don’t know what to do
Max van Manen | 2014/2015

A professionalisation programme towards children’s risk-taking in play in childcare contexts: moral friction on developing attitudes and collegial expectations
Martin van Rooijen en Gaby Jacobs | 2019

Tijd voor pedagogiek: Over de pedagogische paragraaf in onderwijs, opleiding en vorming
Gert Biesta | 2015

The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior
Edward L. Deci en Richard M. Ryan | 2000

Executive functioning and school adjustment: The mediational role of pre-kindergarten learning-related behaviors
Tyler R. Sasser, Karen L. Bierman en Brenda Heinrichs | 2015

Activity settings and daily routines in preschool classrooms: Diverse experiences in early learning settings for low-income children
Allison Sidle Fuligni, Carollee Howes, Yiching Huang, Sandra Soliday Hong en Sandraluz Lara-Cinisomo | 2012

Activity settings in toddler classrooms and quality of group and individual interactions
Carolina Guedes, Joana Cadima, Teresa Aguiar, Cecília Aguiar en Clara Barata | 2020

From External Regulation to Self-Regulation: Early Parenting Precursors of Young Children's Executive Functioning
Annie Bernier, Stephanie M. Carlson en Natasha Whipple | 2011

De 1e 1000 dagen: het versterken van de vroege ontwikkeling. Een literatuurverkenning ten behoeve van gemeenten
Symone Detmar en Marianne de Wolff | 2019

How to support toddlers’ autonomy: A qualitative study with child care educators
Marilena Côté-Lecaldare, Mireille Joussemet en Sarah Dufour | 2016

Proefschrift: Exploring childcare spaces. Young children’s exploration of the indoor play space in center-based childcare
Ine van Liempd | 2018

General comment No. 17 on the right of the child to rest, leisure, play, recreational activities, cultural life and the arts
UN Committee on the Rights of the Child | 2013

Ontwikkelingen in de kwaliteit van de Nederlandse kinderdagopvang, peuteropvang, buitenschoolse opvang en gastouderopvang op basis van de gecombineerde metingen 2017 -2019
Pauline Slot, IJsbrand Jepma, Paulien Muller, Bodine Romijn, Celeste Bekkering en Paul Leseman | 2019

Overview of European ECEC curricula and curriculum template
Kathy Sylva, Katharina Ereky-Stevens en Ana-Maria Aricescu | 2015

European Framework of Quality and Wellbeing Indicators
Thomas Moser, Paul Leseman, Edward Melhuish, Martine Broekhuizen en Pauline Slot | 2017

Welbevinden en betrokkenheid als toetsstenen voor kwaliteit in de kinderopvang. Implicaties voor het monitoren van kwaliteit
Ferre Laevers | 2016

Child care quality in the Netherlands: From quality assessment to intervention (proefschrift)
Katrien Helmerhorst | 2014

Early childhood education and care in the Netherlands. Quality, curriculum, and relations with child development
Pauline Slot | 2014

Kwaliteit van babyopvang. Een literatuurstudie
Harriet Vermeer & Marleen Groeneveld | 2017

Pedagogische kwaliteit in de kinderopvang: Doelstellingen en kwaliteitscriteria
Marianne Riksen-Walraven | 2004

Tijd voor kwaliteit in de kinderopvang
Marianne Riksen-Walraven | 2000

Expertisecentrum Kinderopvang werkt samen met de sector in het belang van het zich ontwikkelende kind.

Dus doe mee en investeer mee!

Voor de brede ontwikkeling
van kind én branche

JA, ik doe mee! meer info over het investeren

investeren in kinderopvang