Praktijkvoorbeelden
Tools
Bronnen
Lees- en luistertips
Activiteiten
Blogs
Berichten
Overige informatie

WETENSCHAPPELIJKE BRON
Onderwerp: Samenwerking met ouders | Publicatiedatum: 2022

Kern

In welke mate hebben verschillende vormen van ouderbetrokkenheid invloed op de ontwikkeling van kinderen? Deze reviewstudie brengt het onderzoek naar dit onderwerp in kaart. Verder beschrijft de studie empirisch onderzoek naar de bijdragen die professionals kunnen leveren aan het bevorderen van betrokkenheid van ouders bij de (voor)school en de ontwikkeling van hun kinderen. Uit de reviewstudie blijkt dat de betrokkenheid van ouders thuis van groot belang is voor de ontwikkeling van kinderen. De betrokkenheid op (voor)school en het contact tussen professional en ouders blijkt daarentegen minder van invloed op de ontwikkeling van kinderen. Als professionals over een positieve attitude richting ouders beschikken en hun concrete en praktische adviezen geven en hen respecteren in hun rol, dan leidt dat tot meer betrokkenheid van ouders.

In deze reviewstudie zijn ruim honderd studies geĂŻnventariseerd die gericht waren op het meten van effecten van ouderbetrokkenheid op het welbevinden, de prestaties, zelfwaardering en motivatie van leerlingen. Daarnaast worden empirische studies besproken met betrekking tot de rol die leraren spelen bij de betrokkenheid van ouders. De twee vragen die gesteld worden zijn: 1) Welke effecten hebben uiteenlopende vormen van ouderbetrokkenheid op de cognitieve en niet cognitieve ontwikkeling van kinderen in verschillende leeftijdsgroepen? En 2) In hoeverre dragen leraren bij aan effectieve ouderbetrokkenheid?

Kinderen met hoger opgeleide ouders blijken een grote voorsprong te hebben op kinderen met lager opgeleide ouders. De leefwereld thuis van kinderen met lager opgeleide ouders verschilt erg van de leefwereld op school. De leefwerelden van kinderen met hoogopgeleide ouders, thuis en op school, komen meer overeen. Door ouderbetrokkenheid te stimuleren, zouden school en ouders een partnerschap kunnen aangaan waar alle kinderen van zouden profiteren, is de gedachte 

Effecten van ouderbetrokkenheid in de voor- en vroegschoolse periode 
Het onderzoek naar ouderbetrokkenheid bij jonge kinderen richt zich met name op de taalstimulering in de thuisomgeving: voorlezen, taalspelletjes, gesprekken, etc., maar ook op het gedrag van de ouders, bijvoorbeeld of zij zelf lezen. Van de tientallen studies die werden bestudeerd rapporteren alle, op 1 studie na, positieve effecten van ouderbetrokkenheid. Het grootste deel van de studies richt zich op het voorspellen van reken- en taalvaardigheid. Hoewel de effecten klein zijn, werden de sterkste effecten gemeten bij thuisbetrokkenheid en de kwaliteit van interacties tussen ouder en kind. Kleiner waren de effecten van contact tussen ouders en school en betrokkenheid bij school. Geconcludeerd wordt dat ouderbetrokkenheid een positief effect heeft op de cognitieve en niet-cognitieve uitkomsten. Thuisbetrokkenheid heeft het grootste effect op leerprestaties, maar ook op motivatie en zelfwaardering. De conclusie is dan ook dat het loont om te investeren in de thuisbetrokkenheid. Voor jonge kinderen gaat het dan om ouders te stimuleren voor te lezen en taalspelletjes te spelen met hun kind. 

Wat kunnen leraren doen om ouderbetrokkenheid te bevorderen? 
Het tweede deel van het onderzoek richt zich op de leraren: wat kunnen zij doen om de ouderbetrokkenheid te bevorderen? Een van de onderzoeken is dat van Elias e.a., gedaan in AustraliĂ«. Hier werd onderzocht hoe ontluikende geletterdheid bij cognitief zwakke leerlingen gestimuleerd kan worden. De ouders maakten samen met hun kinderen een boek: bedachten bijschriften bij foto’s in dit boek. Alle ouders gaven aan dat zij na afloop van deze periode dubbel zoveel tijd aan lezen besteedden vergeleken met de periode voorafgaand aan het onderzoek. De onderzoekers rapporteerden verder meer zelfvertrouwen in de ondersteuning van hun kinderen bij de niet-Engelstalige ouders en bij de kinderen zelf werd een grotere vertrouwdheid met boeken geconstateerd, evenals een grotere woordenschat. Ook in andere onderzoeken werden positieve resultaten gerapporteerd met betrekking tot de effecten van ouderbetrokkenheid: bijvoorbeeld als leraren ouders expliciet vragen meer met hun kind te gaan lezen. Ook stimulering van ouderbetrokkenheid in de voorschoolse periode had effect: ouders waardeerden daarbij met name het contact met de leraar en ook het zien hoe het eigen kind leerde. Deze inspanning resulteerde in hogere scores op lezen en spelling en in een positievere attitude jegens school, ongeacht de taal die thuis werd gesproken. 

Over het algemeen blijken leraren heel positief over ouderbetrokkenheid en zien zij hier het grote belang van en dan met name met betrekking tot ‘good parenting’: zorgen dat het kind ontbijt, op tijd naar bed gaat, op tijd op school is. Leraren schatten de betrokkenheid van ouders over het algemeen vrij laag in, lager dan zij zelf nodig achten. Vooral de betrokkenheid van ouders van cultureel-etnische minderheidsgroepen wordt door leraren lager ingeschat. Deze ouders wordt zelfs desinteresse of onverschilligheid verweten. Behalve dat veel van deze ouders door leraren worden onderschat, blijkt dat leraren ook veel te hoge verwachtingen van ouders kunnen hebben. Dit alles kan ertoe leiden dat er afstand ontstaat tussen school en deze ouders. 

Professionalisering inzake ouderbetrokkenheid 
Professionalisering op het gebied van ouderbetrokkenheid heeft een positief effect op de competenties van leraren. In alle studies bleek de waarde van reflectie op de relatie met ouders van groot belang. 


Aanbevelingen 
Uit de reviewstudie blijkt dat de betrokkenheid van ouders thuis van groot belang is voor de ontwikkeling van kinderen. De betrokkenheid op (voor)school en het contact tussen professional en ouders blijken minder van invloed op de ontwikkeling van kinderen. Als professionals over een positieve attitude richting ouders beschikken en hun concrete en praktische adviezen geven en hen respecteren in hun rol, dan leidt dat tot meer betrokkenheid van ouders. Voor een goede samenwerking tussen school en ouders is het van belang om te investeren in de professionele ontwikkeling van leraren. Een belangrijk aandachtspunt is dat leraren leren om beter aan te sluiten bij ouders met diverse achtergronden en de rol van ouders thuis kunnen stimuleren. Voor jonge kinderen gaat het er dan om ouders te stimuleren voor te lezen en taalspelletjes te spelen met hun kind.

Bakker, J., Denessen, E., Dennissen, M. & Oolbekkink-Marchand, H. (2013). Leraren en ouderbetrokkenheid. Een reviewstudie naar de effectiviteit van ouderbetrokkenheid en de rol die leraren daarbij kunnen vervullen. Radboud University Nijmegen.

Bron
Originele titel: Leraren en ouderbetrokkenheid. Een reviewstudie naar de effectiviteit van ouderbetrokkenheid en de rol die leraren daarbij kunnen vervullen.
Auteur: Joep Bakker, Eddie Denessen, Marjolein Dennissen en Helma Oolbekkink - Marchand
Publicatiedatum bron: Oktober 2013
Zoeken via kernwoorden

Effecten van kinderopvang op de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen
Paul Leseman en Thomas van Huizen | 2022

Professionele ontwikkeling in een context van diversiteit
Jan Peeters en Michel Vandenbroeck | 2015

Kwaliteit van de babyopvang in Nederland: Gecombineerde metingen 2017-2019
Pauline Slot, IJsbrand Jepma, Paulien Muller, Bodine Romijn, Celeste Bekkering en Paul Leseman | 2020

Child Care Quality in The Netherlands Over the Years: A Closer Look
Katrien O. W. Helmerhorst, J. Marianne A. Riksen-Walraven, Mirjam J. J. M. Gevers Deynoot-Schaub, Louis W. C. Tavecchio en Ruben G. Fukkink | 2015

The impact of childcare-group situational age composition on caregiver-child interactions
Tatiana Diebold & Sonja Perren | 2020

Effects of the Caregiver Interaction Profile Training on Caregiver–Child Interactions in Dutch Child Care Centers: A Randomized Controlled Trial
Katrien O. W. Helmerhorst, J. Marianne A. Riksen-Walraven, Ruben G. Fukkink, Louis W. C. Tavecchio, Mirjam J. J. M. Gevers Deynoot-Schaub | 2017

Chillen, skaten, gamen. Opvattingen over kwalitatief goede buitenschoolse opvang in Nederland.
Marianne Boogaard, Ruben Fukkink en Charles Felix | 2008

Schoolkinderen en hun opvang. Wat leren ze ons over kwaliteit?
Brecht Peleman, Caroline Boudry, Lieve Bradt, Tineke Van de Walle en Michel Vandenbroeck | 2014

Pedagogical quality of after-school care: Relaxation and/or enrichment?
Ruben Fukkink en Marianne Boogaard | 2020

Measuring interaction skills of caregivers in child care centers: Development and validation of the Caregiver Interaction Profile Scales
Katrien Helmerhorst, Marianne Riksen-Walraven, Harriet Vermeer, Ruben Fukkink en Louis Tavecchio | 2014

“Kijk eens wat ik kan!” Sociale praktijken in de interactie tussen kinderen van 4 tot 8 jaar in de buitenschoolse opvang
Nynke van der Schaaf | 2016

How to Play without Toys? A Playwork Experimentation in Paris
Baptiste Besse-Patin | 2018

Pedagogical quality of after-school care: Relaxation and/or enrichment?
Ruben Fukkink en Marianne Boogaard | 2020

Autonomy, Fairness and Active Relationships: Children’s Experiences of Well-being in Childcare
Emma Cooke, Michelle Brady, Cheryll Alipio en Kay Cook | 2019

Pedagogical tact. Knowing what to do when you don’t know what to do
Max van Manen | 2014/2015

A professionalisation programme towards children’s risk-taking in play in childcare contexts: moral friction on developing attitudes and collegial expectations
Martin van Rooijen en Gaby Jacobs | 2019

Tijd voor pedagogiek: Over de pedagogische paragraaf in onderwijs, opleiding en vorming
Gert Biesta | 2015

The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior
Edward L. Deci en Richard M. Ryan | 2000

Executive functioning and school adjustment: The mediational role of pre-kindergarten learning-related behaviors
Tyler R. Sasser, Karen L. Bierman en Brenda Heinrichs | 2015

Activity settings and daily routines in preschool classrooms: Diverse experiences in early learning settings for low-income children
Allison Sidle Fuligni, Carollee Howes, Yiching Huang, Sandra Soliday Hong en Sandraluz Lara-Cinisomo | 2012

Activity settings in toddler classrooms and quality of group and individual interactions
Carolina Guedes, Joana Cadima, Teresa Aguiar, Cecília Aguiar en Clara Barata | 2020

From External Regulation to Self-Regulation: Early Parenting Precursors of Young Children's Executive Functioning
Annie Bernier, Stephanie M. Carlson en Natasha Whipple | 2011

De 1e 1000 dagen: het versterken van de vroege ontwikkeling. Een literatuurverkenning ten behoeve van gemeenten
Symone Detmar en Marianne de Wolff | 2019

How to support toddlers’ autonomy: A qualitative study with child care educators
Marilena Côté-Lecaldare, Mireille Joussemet en Sarah Dufour | 2016

Proefschrift: Exploring childcare spaces. Young children’s exploration of the indoor play space in center-based childcare
Ine van Liempd | 2018

General comment No. 17 on the right of the child to rest, leisure, play, recreational activities, cultural life and the arts
UN Committee on the Rights of the Child | 2013

Ontwikkelingen in de kwaliteit van de Nederlandse kinderdagopvang, peuteropvang, buitenschoolse opvang en gastouderopvang op basis van de gecombineerde metingen 2017 -2019
Pauline Slot, IJsbrand Jepma, Paulien Muller, Bodine Romijn, Celeste Bekkering en Paul Leseman | 2019

Overview of European ECEC curricula and curriculum template
Kathy Sylva, Katharina Ereky-Stevens en Ana-Maria Aricescu | 2015

European Framework of Quality and Wellbeing Indicators
Thomas Moser, Paul Leseman, Edward Melhuish, Martine Broekhuizen en Pauline Slot | 2017

Welbevinden en betrokkenheid als toetsstenen voor kwaliteit in de kinderopvang. Implicaties voor het monitoren van kwaliteit
Ferre Laevers | 2016

Child care quality in the Netherlands: From quality assessment to intervention (proefschrift)
Katrien Helmerhorst | 2014

Early childhood education and care in the Netherlands. Quality, curriculum, and relations with child development
Pauline Slot | 2014

Kwaliteit van babyopvang. Een literatuurstudie
Harriet Vermeer & Marleen Groeneveld | 2017

Pedagogische kwaliteit in de kinderopvang: Doelstellingen en kwaliteitscriteria
Marianne Riksen-Walraven | 2004

Tijd voor kwaliteit in de kinderopvang
Marianne Riksen-Walraven | 2000

Expertisecentrum Kinderopvang werkt samen met de sector in het belang van het zich ontwikkelende kind.

Dus doe mee en investeer mee!

Voor de brede ontwikkeling
van kind én branche

JA, ik doe mee! meer info over het investeren

investeren in kinderopvang