Praktijkvoorbeelden
Tools
Bronnen
Lees- en luistertips
Activiteiten
Blogs
Berichten
Overige informatie

WETENSCHAPPELIJKE BRON
Onderwerp: Autonomie kind | Publicatiedatum: 2020

Kern

Biesta verwijst met persoonsvorming, of subjectificatie, naar wat opvoeders doen om kinderen uit te dagen en te ondersteunen hun eigen leven te leiden, en dat op verantwoordelijke wijze te doen. Het gaat erom dat we kinderen in de positie stellen verantwoordelijkheid te nemen voor de vragen die op hen afkomen. Hiermee worden zij zich bewust van hun autonomie, het kind wil en kan verantwoordelijk zijn voor het eigen handelen, waarbij het nooit louter gaat om wat het kind zelf wil, maar er altijd de vraag is of wat het wenst en verlangt goed is voor zichzelf, de ander en de planeet. Kinderen denken op deze manier na over of hun wensen wenselijk zijn en hun verlangens ‘verlangbaar ‘. Het kind kan dit uiteindelijk alleen zelf bepalen. De taak van opvoeders is om dit proces te stimuleren en te ondersteunen.

In het werk van Gert Biesta benadert hij het onderwijs vanuit pedagogische theorieën en geeft daarmee sterke argumenten waar het in het onderwijs om dient te draaien en hoe kinderen benaderd kunnen worden. Omdat zijn werk van grote invloed is op de hedendaagse pedagogiek, is het waardevol zijn uitgangspunten ten aanzien van opvoeding en goed onderwijs te kennen.

Biesta onderscheidt in de opvoeding binnen onderwijs drie overlappende doeldomeinen die aangeven wat men ermee wil bereiken: 

  • Kwalificatiebetreft het aanbieden en verwerven van kennis, vaardigheden en houding waarmee we kinderen en jongeren toerusten voor hun handelen in de wereld.
  • Socialisatiedraait om de manieren waarop we via onderwijs kinderen en jongeren oriĂ«ntatie bieden op bestaande tradities en praktijken en hen uitnodigen daar verbinding mee te maken.
  • Subjectificatiegaat over het uitdagen en ondersteunen van kinderen en jongeren om hun eigen leven op verantwoordelijke wijze te leiden.

Biesta stelt dat de pedagogische processen om deze doelen te bereiken niet mechanisch werken. Er is geen sprake van interventies die effecten te weeg brengen, maar van communicatie en interpretatie, waarbij we uiteindelijk willen dat kinderen en jongeren zelf denken en handelen. Dat betekent dat onderwijs nooit 100% voorspelbaar is en nooit 100% voorspelbaar mag zijn, maar altijd ruimte moet laten voor kind en jongere. De openheid en het risico dat we daarbij als opvoeders nemen, is essentieel voor goed onderwijs. Bij het pedagogisch handelen gaat het niet om het vullen van objecten met kennis, vaardigheden en houdingen, maar om een ontmoeting tussen mensen die beoogt het menszijn van kinderen en jongeren mogelijk te maken. Als we dit risico nemen en kinderen zien als verantwoordelijke subjecten komt er ruimte voor het ‘in de wereld komen’ van vrije en unieke individuen.

Bij subjectificatie, persoonsvorming gaat het er om dat het kind zich van zijn autonomie bewust is, het wil en kan verantwoordelijk zijn voor het eigen handelen, en zich hierbij de vraag stelt of wat het wenst en verlangt goed is voor zichzelf, de ander en de planeet. Biesta werpt de vraag op of en hoe opvoeding binnen het onderwijs kan bijdragen aan de vrijheid en autonomie van de mens. Deze emancipatie van een persoon ziet hij als een proces vanuit de vooronderstelling van gelijkheid tussen leraar en leerling. Op deze manier ligt de autonomie bij het kind waar de emancipatie voor is bedoeld.

Het idee is dat mensen het vermogen hebben om het eigen handelen op doordachte en verantwoordelijke wijze vorm te kunnen geven. Pedagogisch handelen is vooral bedoeld om kinderen en jongeren uit te dagen en te ondersteunen op zo een manier hun leven te willen leiden. Biesta verwijst hierbij naar het idee van de Nederlandse pedagoog Langeveld van ‘zelfverantwoordelijke zelfbepaling’ als datgene waar onderwijs en opvoeding in zouden moeten uitmonden. 

Het gaat erom kinderen te bevragen zodat zij kunnen verkennen wat het betekent om verantwoordelijk te zijn en ervaring op te doen van het aangesproken worden. Met andere woorden kinderen proberen open te houden voor de vragen die op hen af komen. Zij worden zich zo bewust van hun autonomie en denken na over of hun wensen wenselijk zijn en hun verlangens ‘verlangbaar’. 

Biesta roept professionals die met kinderen werken op standaard methodieken of handelingssuggesties niet slaafs te volgen maar virtuoos en wijs te zijn en het pedagogisch handelen zelf krachtig vorm te geven.

Bron
Originele titel: Tijd voor pedagogiek: Over de pedagogische paragraaf in onderwijs, opleiding en vorming
Auteur: Gert Biesta
Publicatiedatum bron: 2015
Zoeken via kernwoorden

Children's use of retreats in family child care homes
Nancy Weinberger | 2006

Exploring childcare spaces. Young children’s exploration of the indoor play space in center-based childcare.
Ine van Liempd | 2018

Effects of toys on the play quality of preschool children: Influence of gender, ethnicity, and socioeconomic Status
Jeffrey Trawick-Smith, Jennifer Wolff, Marley Koschel en Jamie Vallarelli | 2015

The physical indoor environment in ECEC settings: children’s well-being and physical activity
Ole Johan Sando | 2019

Group size and storybook reading: Two-year-old children's verbal and nonverbal participation with books
Laurelle Phillips en Sandra Twardosz | 2003

The effects of visual boundaries in two-year -olds' playrooms
Alain Legendre en Anne-Marie Fontaine | 1991

The relation between the ratio of children per activity area and off-task behavior and type of play in day care centers
Elyse Kantrowitz en Gary Evans | 2004

Play equipment, physical activity opportunities, and children's activity levels at childcare.
Jessica Gubbels, Dave van Kann en Maria Jansen | 2012

Children’s rights and citizenship: A perspective for inclusive and democratic education and care for young children
Christel Eijkholt | 2022

Effecten van kinderopvang op de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen
Paul Leseman en Thomas van Huizen | 2022

Professionele ontwikkeling in een context van diversiteit
Jan Peeters en Michel Vandenbroeck | 2015

Kwaliteit van de babyopvang in Nederland: Gecombineerde metingen 2017-2019
Pauline Slot, IJsbrand Jepma, Paulien Muller, Bodine Romijn, Celeste Bekkering en Paul Leseman | 2020

Child Care Quality in The Netherlands Over the Years: A Closer Look
Katrien O. W. Helmerhorst, J. Marianne A. Riksen-Walraven, Mirjam J. J. M. Gevers Deynoot-Schaub, Louis W. C. Tavecchio en Ruben G. Fukkink | 2015

The impact of childcare-group situational age composition on caregiver-child interactions
Tatiana Diebold & Sonja Perren | 2020

Effects of the Caregiver Interaction Profile Training on Caregiver–Child Interactions in Dutch Child Care Centers: A Randomized Controlled Trial
Katrien O. W. Helmerhorst, J. Marianne A. Riksen-Walraven, Ruben G. Fukkink, Louis W. C. Tavecchio, Mirjam J. J. M. Gevers Deynoot-Schaub | 2017

Chillen, skaten, gamen. Opvattingen over kwalitatief goede buitenschoolse opvang in Nederland.
Marianne Boogaard, Ruben Fukkink en Charles Felix | 2008

Schoolkinderen en hun opvang. Wat leren ze ons over kwaliteit?
Brecht Peleman, Caroline Boudry, Lieve Bradt, Tineke Van de Walle en Michel Vandenbroeck | 2014

Pedagogical quality of after-school care: Relaxation and/or enrichment?
Ruben Fukkink en Marianne Boogaard | 2020

Measuring interaction skills of caregivers in child care centers: Development and validation of the Caregiver Interaction Profile Scales
Katrien Helmerhorst, Marianne Riksen-Walraven, Harriet Vermeer, Ruben Fukkink en Louis Tavecchio | 2014

“Kijk eens wat ik kan!” Sociale praktijken in de interactie tussen kinderen van 4 tot 8 jaar in de buitenschoolse opvang
Nynke van der Schaaf | 2016

How to Play without Toys? A Playwork Experimentation in Paris
Baptiste Besse-Patin | 2018

Pedagogical quality of after-school care: Relaxation and/or enrichment?
Ruben Fukkink en Marianne Boogaard | 2020

Autonomy, Fairness and Active Relationships: Children’s Experiences of Well-being in Childcare
Emma Cooke, Michelle Brady, Cheryll Alipio en Kay Cook | 2019

Pedagogical tact. Knowing what to do when you don’t know what to do
Max van Manen | 2014/2015

A professionalisation programme towards children’s risk-taking in play in childcare contexts: moral friction on developing attitudes and collegial expectations
Martin van Rooijen en Gaby Jacobs | 2019

Tijd voor pedagogiek: Over de pedagogische paragraaf in onderwijs, opleiding en vorming
Gert Biesta | 2015

The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior
Edward L. Deci en Richard M. Ryan | 2000

Executive functioning and school adjustment: The mediational role of pre-kindergarten learning-related behaviors
Tyler R. Sasser, Karen L. Bierman en Brenda Heinrichs | 2015

Activity settings and daily routines in preschool classrooms: Diverse experiences in early learning settings for low-income children
Allison Sidle Fuligni, Carollee Howes, Yiching Huang, Sandra Soliday Hong en Sandraluz Lara-Cinisomo | 2012

Activity settings in toddler classrooms and quality of group and individual interactions
Carolina Guedes, Joana Cadima, Teresa Aguiar, Cecília Aguiar en Clara Barata | 2020

From External Regulation to Self-Regulation: Early Parenting Precursors of Young Children's Executive Functioning
Annie Bernier, Stephanie M. Carlson en Natasha Whipple | 2011

De 1e 1000 dagen: het versterken van de vroege ontwikkeling. Een literatuurverkenning ten behoeve van gemeenten
Symone Detmar en Marianne de Wolff | 2019

How to support toddlers’ autonomy: A qualitative study with child care educators
Marilena Côté-Lecaldare, Mireille Joussemet en Sarah Dufour | 2016

Proefschrift: Exploring childcare spaces. Young children’s exploration of the indoor play space in center-based childcare
Ine van Liempd | 2018

General comment No. 17 on the right of the child to rest, leisure, play, recreational activities, cultural life and the arts
UN Committee on the Rights of the Child | 2013

Ontwikkelingen in de kwaliteit van de Nederlandse kinderdagopvang, peuteropvang, buitenschoolse opvang en gastouderopvang op basis van de gecombineerde metingen 2017 -2019
Pauline Slot, IJsbrand Jepma, Paulien Muller, Bodine Romijn, Celeste Bekkering en Paul Leseman | 2019

Overview of European ECEC curricula and curriculum template
Kathy Sylva, Katharina Ereky-Stevens en Ana-Maria Aricescu | 2015

European Framework of Quality and Wellbeing Indicators
Thomas Moser, Paul Leseman, Edward Melhuish, Martine Broekhuizen en Pauline Slot | 2017

Welbevinden en betrokkenheid als toetsstenen voor kwaliteit in de kinderopvang. Implicaties voor het monitoren van kwaliteit
Ferre Laevers | 2016

Child care quality in the Netherlands: From quality assessment to intervention (proefschrift)
Katrien Helmerhorst | 2014

Early childhood education and care in the Netherlands. Quality, curriculum, and relations with child development
Pauline Slot | 2014

Kwaliteit van babyopvang. Een literatuurstudie
Harriet Vermeer & Marleen Groeneveld | 2017

Pedagogische kwaliteit in de kinderopvang: Doelstellingen en kwaliteitscriteria
Marianne Riksen-Walraven | 2004

Tijd voor kwaliteit in de kinderopvang
Marianne Riksen-Walraven | 2000

Expertisecentrum Kinderopvang werkt samen met de sector in het belang van het zich ontwikkelende kind.

Dus doe mee en investeer mee!

Voor de brede ontwikkeling
van kind én branche

JA, ik doe mee! meer info over het investeren

investeren in kinderopvang