Kindercentrum De Kroevendonk bestaat uit een leefgemeenschap met daarin Basisschool De Kroevendonk, Peutergroep De Kroevendonk, BSO De Kroevendonk en Stichting Wij Samen. De Kroevendonk staat voor inclusie en het geloven in ontwikkeling. Alle kinderen krijgen volop ontwikkelmogelijkheden, waarin we samen tot beslissingen komen en conflicten oplossen. Kinderen voelen zich verantwoordelijk voor elkaar en voor de gemeenschap. Ze staan open voor de verschillen tussen mensen. Wij maken gebruik van het programma De Vreedzame School. Hierdoor voelen kinderen zich gehoord en gezien, doen ze ervaring op met het omgaan met verschillen en overeenkomsten en krijgen zij van jongs af aan een stem. Kinderen ervaren dat het uitmaakt dat ze er zijn, dat ze ‘er toe doen’. De Vreedzame School geeft professionals onder andere handvatten om de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen (al op jonge leeftijd) te stimuleren. Kinderen worden al vroeg meegenomen in het gevoel van saamhorigheid, verantwoordelijkheid, burgerschap en democratie.
De omgeving en mensen daarin als voorbeeld voor kinderen
Kinderen identificeren zich met andere mensen en leren van gedrag dat zij zien. De pedagogisch professional is daarom in alle opzichten een voorbeeld voor de kinderen. Bijvoorbeeld in het op een positieve manier oplossen van een conflict. Dit is in het gedachtegoed van De Vreedzame School terug te zien. Door het handelen van de professional zien kinderen welke stappen je kunt zetten in het oplossen van een conflict. Belangrijk is dat de professional een visie heeft, kan reflecteren op het eigen handelen, de verantwoordelijkheid van de kinderen vergroot, ouders betrekt bij de aanpak van De Vreedzame School en meewerkt aan de democratische cultuur in het Kindercentrum.
Niet alleen de pedagogisch professionals, ook leeftijdsgenootjes, ouders, broertjes, zusjes, familieleden, mensen van de sportclub, etc. zijn voorbeelden voor kinderen. Daarom is de kracht van de leefgemeenschap zo belangrijk in het opgroeien en ontwikkelen van kinderen. Idealiter is de kloof tussen het Kindercentrum en andere omgevingen zo klein mogelijk. De inzet van De Vreedzame School (en De Vreedzame Wijk) zijn hierin heel helpend.
De Vreedzame School als leefgemeenschap binnen en buiten de Peutergroep
Bij Peutergroep De Kroevendonk krijgen de kinderen vanaf de start mee dat ze onderdeel zijn van een leefgemeenschap. Een leefgemeenschap waarin ieder kind een stem heeft en verantwoordelijk is voor de omgeving. Een voorbeeld hiervan is dat er intensieve ondersteuning plaatsvindt in de groepsdynamiek en in een positieve groep. We maken samen afspraken over regels, routines en hoe wij met elkaar omgaan. Op de groep zie je dit terug in het geven van taken en verantwoordelijkheden, bijvoorbeeld in de vorm van ‘het hulpje van de dag’ (dat kind helpt dan mee met tassen uitdelen aan kinderen, aan de hand van het dagritme vertellen wat we die dag samen allemaal gaan doen, etc.). We helpen elkaar te troosten bij verdriet, helpen nieuwe kinderen door ze uit te nodigen in ons spel, helpen elkaar met het aandoen van jassen, dragen bij aan een opgeruimde speel en leeromgeving en leren samen hoe we grenzen aan kunnen geven.
De Vreedzame School heeft een serie activiteiten die worden uitgevoerd, geoefend, geïmplementeerd en geëvalueerd. Deze activiteiten zijn een hulpmiddel in bijvoorbeeld het positief oplossen van een conflict. Echter, veel belangrijker dan de activiteiten is de voortdurende en integrale toepassing van de gedachte van De Vreedzame School door iedere professional. Op elk moment en in iedere situatie.
De praktijk: een ochtend op de peutergroep
Met behulp van een beschrijving van een ochtend op de peutergroep, beschrijven we hoe De Vreedzame School verweven zit in het dagritme.
De ontvangst van de kinderen: iedereen wordt gezien
Vandaag is het een regenachtige herfstdag, maar de pedagogisch medewerkers én het lokaal staan warm en verwelkomend in de startblokken om de peuters en ouders te ontvangen. De huishoek heeft een mooi gedekte tafel en er staat al een leuke ouder en kind knutsel op de grote tafel klaar.
Maar eerst begroeten we ouders en kinderen bij binnenkomst. Elke ouder, verzorger, opa, oma, tante, oom, broer, zus en kind wordt gezien. Er is tijd voor een gesprekje tussen pedagogisch medewerker, kind en ouder. Vervolgens gaan ouder en kind vandaag samen knutselen met herfstbladeren. Dit moment is bij uitstek geschikt om te in te spelen op de ouder- kind interactie, om positief gedrag te stimuleren en om vragen van ouders te beantwoorden. Als het tijd is voor het afscheid tussen ouder en kind, klinkt het startlied om in de kring te gaan.
De kring: welkom en een groepsgevoel
Tijdens de kringactiviteit begroet de pedagogisch medewerker ieder kind nogmaals door de naam te noemen en oogcontact te maken. Het kind voelt zich hierdoor ‘gezien’. De kring krijgt verdere invulling door een Uk en Puk activiteit, het benoemen van de dagritmekaarten en tot slot wordt de kring afgesloten. Het is tijd voor vrij spelen!
Vrij spelen: oeps, een conflict
Bij het vrij spelen mogen kinderen zelf speel- en ontwikkelmateriaal kiezen uit de open kasten, in een ontwikkel en leer-speelhoek spelen of doen ze een Uk en Puk activiteit met een klein groepje kinderen en de pedagogisch medewerker.
Er spelen twee kinderen in de huishoek. Daar vinden ze een grote doos vol met nieuwe verkleedkleding! De kinderen zijn enorm enthousiast bij het zien van al die nieuwe spullen! Ze graaien wild door de doos en bekijken elk kledingstuk. Totdat ze allebei hun oog laten vallen op de toverstok met glitters, franjes en een vlinder aan het uiteinde. Daar willen ze allebei graag mee spelen! Er volgt een duw en trek tafereel tussen beide kinderen waarbij er bijna wordt gevochten om de toverstok. Het lukt de kinderen niet om dit conflict vreedzaam op te lossen. De pedagogisch medewerker sluit aan met als doel om het conflict constructief en zonder geweld samen op te lossen. Ze maakt daarbij gebruikt van een stappenplan, dat voor de kinderen en haarzelf staat afgebeeld op plaatjes. Deze plaatjes hangen op de groep, zichtbaar voor iedereen.
Ze loopt, stap voor stap, samen met de kinderen dit plan door. Daarbij verwoordt ze de gevoelens van de kinderen en de emoties die daarbij horen (en laat daarbij eventueel de smiley plaatjes zien die de basisemoties van de mens uitbeelden. Deze hangen ook op de groep zodat iedereen ze kan zien).
De pedagogische medewerker stelt kritische vragen zoals ‘Wat is er gebeurd? , ‘Wat voelde je toen?’ en ze vat samen (aangepast op het ontwikkelingsniveau van de kinderen). Samen zoeken ze naar een oplossing. Uiteindelijk komen de kinderen tot een compromis en maken ze het samen goed. ‘Het goed maken’ hebben de kinderen samen met de pedagogisch medewerker en aap en tijger de afgelopen week geoefend in de kring.
Aap en tijger zijn handpoppen die spelenderwijs, samen met de kinderen, vaardigheden leren die bijvoorbeeld nodig zijn bij het goedmaken na een conflictsituatie. Daarom is er in de groep een speciale plek met een plaatje waarop twee kinderen staan die elkaar een hand geven.
Een activiteit van Vreedzaam: oefenen met het herkennen en benoemen van emoties
Tijdens de laatste kring (net voordat de kinderen weer naar huis gaan) is er een open les van Vreedzaam. Ouders zijn van tevoren uitgenodigd voor deze activiteit met aap en tijger. Aap en tijger spelen een rollenspel en in dit spel valt aap op de grond en roept: ‘Au!’. De pedagogisch medewerker gaat hier op in: ‘Jeetje aap, je bent gevallen.. jij hebt pijn en je bent verdrietig’. Daarna krijgen de kinderen de gelegenheid om te reageren op deze situatie. De pedagogisch medewerker speelt hierop in. Er ontstaat een gesprek over wat er gebeurd is. Samen troosten ze aap. Aap reageert hier positief op; hij vindt de troost heel fijn. Hij is niet meer verdrietig en voelt zich blij. De pedagogisch medewerker laat de smileys zien die passen bij de gevoelens verdrietig en blij. Ze bespreken hoe je deze emoties kunt zien en sluit af met een spelletje. Iedereen doet zijn handen voor zijn gezicht, ze tellen tot 3 en dan mag je verdrietig of blij kijken. Dat is leuk! Daarna komen aap en tijger nog even alle kinderen en ouders gedag zeggen. En op deze manier sluiten ze samen de ochtend bij de peutergroep af. De kinderen mogen naar huis en de pedagogisch medewerker beantwoordt nog vragen van ouders.
Neem eens een kijkje op de website van De Vreedzame School waar je nog veel meer kunt lezen en zien. Er staan leuke tips en weetjes op die iedereen kan gebruiken.
