Praktijkvoorbeeld
Onderwerp: Pedagogische kwaliteit | Publicatiedatum: Januari 2024

Kern

Het jaar 2021 werd bij Kinderopvang Mowgli uitgeroepen tot het jaar van de duurzaamheid. Omdat de autonomie van kinderen en pedagogisch medewerkers bij Kinderopvang Mowgli hoog in het vaandel staat, stond ook hierbij de autonomie van de kinderen en pedagogisch medewerkers centraal. De uitwerking hiervan? Elke pedagogisch medewerker kreeg een week in de kalender toegewezen om een duurzaam idee in te brengen. Ook de kinderen van de BSO hebben nagedacht over duurzamere keuzes.

Als volwassenen willen we het goede voorbeeld geven aan kinderen, ook in het omgaan met duurzaamheid. We hebben er daarom voor gekozen om niet alleen als bedrijf van bovenaf duurzame beslissingen te nemen maar ook een stukje regie te geven aan de pedagogisch medewerkers.

In ons zelfbenoemde jaar van de duurzaamheid hebben we alle pedagogisch medewerkers uitgedaagd om een duurzaam idee in te brengen. Elke pedagogisch medewerker kreeg een weeknummer toebedeeld waarin hij of zij een idee zou inbrengen. Indien mogelijk werd het idee ook direct in die week uitgevoerd. 

Heel verschillende ideeën

De ideeën waren heel divers van aard. Ze hadden zowel betrekking op de bedrijfsvoering, persoonlijke keuzes als het werken met de kinderen. Enkele voorbeelden:

  • Een droogmolen neerzetten om de was op mooie dagen buiten te drogen
  • De doppen van de melkpakken inzamelen voor een goed doel
  • Koffiedrab bewaren om mieren te weren
  • Goed voor jezelf zorgen 
  • Op de fiets naar je werk komen
  • Cadeautjes niet meer inpakken met inpakpapier maar met bijvoorbeeld kranten of stof
  • Een kledingruil organiseren
  • Een kinderboeken ruilbieb neerzetten
  • Stekjes ruilkastje neerzetten
  • Luier inzameling organiseren
  • Groenafval composteren
  • Duurzame luiers gebruiken
  • Microvezeldoekjes gebruiken zonder schoonmaakmiddel
  • Sensor op de kranen installeren
  • Geen glitters meer gebruiken
  • Confetti maken van blaadjes
  • Kleurpotloden in plaats van stiften gebruiken
  • Gebruik maken van de regentonnenactie van de gemeente waardoor we een gratis regenton konden ophalen

Enthousiaste reacties van collega’s en ouders 

Doordat de pedagogisch medewerkers zelf regie hadden over de veranderingen die ze wilden doorvoeren was er veel enthousiasme. Ook de ideeën van elkaar werden enthousiast ontvangen. 

De resultaten werden op een zelfgekozen manier gedeeld met alle collega’s. De een maakte een foto met een korte beschrijving, de ander maakte een soort collage (zie foto’s) en zo waren er nog veel andere varianten. Naarmate het jaar vorderde werd het wel steeds moeilijker voor de pedagogisch medewerkers om nog met een vernieuwend idee te komen.

In de maandelijkse nieuwsbrief naar ouders werden de resultaten ook gedeeld. We beschreven welke ideeën er aangedragen waren en plaatsten daar soms ook foto’s bij. We hebben positieve reacties gehad van ouders. Zeker de ouders die bewust hadden gekozen voor een groene kinderopvang, gaven aan blij te zijn met de aandacht die er was voor duurzaamheid.  

Foto 2 Irma

 Schermafbeelding 2024 01 04 om 17.27.57

Duurzame ideeën van kinderen op de BSO 

Op de BSO werd ook samen met de kinderen nagedacht over duurzaamheid. Hier kwamen vier duurzame keuzes uit:

  • Als we diertjes vangen om te bekijken doen we nog maar één diertje, geen emmers vol. Na het kijken zetten we het diertje gelijk weer terug.
  • Als er heel veel bloemen in het gras staan, plukken we er een paar, de andere bloemen laten we staan.
  • We doen 'afvalwedstrijden’: de groep wordt verdeeld in teams en er wordt afval verzameld op het terrein. Het team dat na 30 minuten de meeste kilo’s heeft verzameld wint.
  • Bij het spelen met water vullen we één bak met water. Als hij leeg is, is het water voor die dag op. Kinderen hevelen het water van de bak naar bestemming via pijpen en goten. Zo kunnen ze een hele middag waterplezier hebben zonder teveel verspilling van water.

De meeste ideeën werden ter plekke, in de situatie zelf, bedacht. Soms ontstaan er namelijk situaties waarin een duurzamere keuze gemaakt worden. We vragen kinderen dan: ‘Hoe kunnen we plezier beleven maar tegelijk ook rekening houden met de natuur?‘ Het liefst proberen we de ideeën van de kinderen dan meteen uit. Kinderen zijn nieuwsgierig en zijn meewerkend en creatief als je ze vraagt mee te denken. Ze vinden het leuk om daarin verantwoordelijkheid te krijgen en vinden het fijn om iets goeds te doen. Als ze zelf oplossingen bedacht hebben, spreken ze andere kinderen ook aan als die zich niet aan ‘hun’ afspraak houden.

We gaan ook in gesprek met kinderen om hen aan het denken te zetten: ‘Wat zou er gebeuren als iedere middag de kraan open blijft staan? Hoeveel flessen drinkwater zouden dat wel niet zijn? Waar komt dat water eigenlijk vandaan? Raakt het ook op?’ 

Een jaar later

Veel van de ingebrachte ideeën zijn nog steeds ingebed in een nieuwe manier van werken. Met name de kleine aanpassingen werden makkelijk eigen gemaakt. Al die kleine aanpassingen samen zorgen toch voor een grote impact. Wij hebben gezien dat het onderwerp duurzaamheid bij de pedagogisch medewerkers meer is gaan leven doordat ze direct betrokken werden en het onderwerp gedurende een langere periode aandacht kreeg. Achteraf hadden we ouders actiever willen betrekken. Bijvoorbeeld door hen ook om ideeën te vragen.

Tips

  • Verzamel alle ideeën die zijn uitgevoerd op een zichtbare plek voor zowel ouders, kinderen als pedagogisch medewerkers. Dan ontstaat er inzicht in de groei, en daarmee de impact van de ideeën. Betrek ook de ouders. Geef ze de ruimte om ook ideeën in te brengen. Bijvoorbeeld door oproepjes in de nieuwsbrief.
  • Betrek de kinderen en leg ze uit waarom er ineens iets anders gedaan wordt. Geef ze de ruimte om met oplossingen of ideeën te komen en neem ze hierin serieus.
  • Moedig aan en bied hulp aan de pedagogisch medewerkers die er niet goed uit komen.
  • Breng niet te veel kaders aan. Geef pedagogisch medewerkers de ruimte om het op hun eigen manier te doen.
  • Laat de aandacht niet verslappen gedurende het jaar. Blijf enthousiast en blijf de ideeën structureel delen.
  • Overvraag je pedagogisch medewerkers niet. Als je bijvoorbeeld maar 10 pedagogisch medewerkers in dienst hebt, maak er dan niet een heel jaar van. 
  • Vier je succes! Sluit het jaar feestelijk af. 
  • Denk na over de volgende stap.