Talentontwikkeling

Talent is volgens het woordenboek een ‘exceptionele bekwaamheid of begaafdheid’. Het gaat dan om een vergelijking met andere personen. Je kunt talent echter ook zien als een relatief sterke kant van een persoon, bijvoorbeeld een kind dat in verhouding tot zijn andere vaardigheden goed kan tekenen. In de praktijk bedoelen we met talentontwikkeling dat we kinderen helpen om hun talenten te ontdekken door interesses te signaleren en deze te voeden. Het gaat daarbij dus niet alleen om kinderen met exceptionele begaafdheid, maar juist ook om het stimuleren van de ontwikkeling (kennis, vaardigheden en attitudes) van alle kinderen in brede zin (op verschillende terreinen: motorisch, cognitief, intellectueel, sociaal-emotioneel, creatief en muzikaal). De pedagogisch professional benut daarbij alle pijlers van pedagogische kwaliteit: de omgeving, het aanbod, haar interactievaardigheden en de samenwerking met ouders. We gaan ervan uit dat alle kinderen in aanleg ontwikkelingsmogelijkheden hebben die door ervaring uit kunnen groeien tot talenten. 

Signaleren en brede ervaringen
Signalering door de pedagogisch professional en het opdoen van brede ervaringen zijn cruciaal voor (talent)ontwikkeling. De pedagogisch professional signaleert interesses en voedt deze interesses vervolgens door kinderen bepaalde ervaringen te laten opdoen. Daarnaast is het aanbieden van brede ervaringen belangrijk omdat het kind dan de eigen interesse(s) kan ontdekken, die vervolgens weer door de pedagogisch professional gesignaleerd en gevoed worden. Ervaring werkt als een ‘vliegwiel’ in de ontwikkeling: door ervaring breiden kinderen hun kennis en vaardigheden uit, wat vervolgens bijdraagt aan zelfvertrouwen. En dat leidt in veel gevallen tot een nog grotere interesse en motivatie om meer ervaring op te doen. Kortom, zelfvertrouwen en interesse zijn belangrijke drijvende krachten achter talentontwikkeling. Ze zorgen ervoor dat kinderen nieuwe ervaringen aan durven te gaan en bij tegenslag doorzettingsvermogen tonen.

Talentontwikkeling bij jonge kinderen?
Bij jonge kinderen, zo ongeveer tot een jaar of vier, is het nog lastig om te spreken over talentontwikkeling. Bij hen moet eerst een fundament van basiskennis en -vaardigheden gebouwd worden. Goed kunnen dansen, hout bewerken of voorlezen kan pas zichtbaar worden als de motoriek, de sociaal-emotionele en taal- en denkontwikkeling voldoende ontwikkeld zijn. Daarom betekent talentontwikkeling bij (heel) jonge kinderen: werken aan de bouwstenen voor toekomstig leren. Denk daarbij aan:

• veilige hechting die zorgt voor vertrouwen in anderen en in zichzelf en draagt eraan bij dat kinderen durven te verkennen;
• aandachtsontwikkeling die maakt dat kinderen bij een activiteit betrokken blijven;
• zelfregulatie die ervoor zorgt dat kinderen hun gedrag kunnen sturen en hun emoties kunnen hanteren.