Talentontwikkeling

Ieder kind heeft in aanleg ontwikkelingsmogelijkheden die – door ervaring – uit kunnen groeien tot talenten. Volgens het woordenboek is talent een ‘exceptionele bekwaamheid of begaafdheid’. Een vergelijking met andere personen, dus. Je kunt talent echter ook zien als een relatief sterke kant van een persoon. Neem bijvoorbeeld een kind dat in verhouding tot zijn andere vaardigheden goed kan tekenen.
In de pedagogische praktijk bedoelen we met talentontwikkeling dat we kinderen helpen om hun talenten te ontdekken door interesses te signaleren en deze te voeden. Het gaat daarbij dus niet alleen om kinderen met een exceptionele begaafdheid, maar juist ook om het stimuleren van de ontwikkeling (kennis, vaardigheden en attitudes) van alle kinderen in brede zin. 

Alle pijlers van pedagogische kwaliteit benutten
Dit stimuleren van de ontwikkeling kan plaatsvinden op verschillende terreinen: motorisch, cognitief, intellectueel, sociaal-emotioneel, creatief en muzikaal. De pedagogisch professional benut daarbij alle pijlers van pedagogische kwaliteit: de omgeving, het aanbod, de interactievaardigheden en de samenwerking met de ouders.

Signaleren en brede ervaringen
Signalering door de pedagogisch professional en het opdoen van brede ervaringen zijn cruciaal voor de (talent)ontwikkeling van kinderen. De pedagogisch professional signaleert interesses en voedt deze interesses vervolgens door kinderen bepaalde ervaringen te laten opdoen. Daarnaast is het aanbieden van brede ervaringen belangrijk omdat het kind dan de eigen interesse(s) kan ontdekken, die vervolgens weer door de pedagogisch professional gesignaleerd en gevoed worden. Ervaring werkt hierbij als een ‘vliegwiel’: door ervaring breiden kinderen hun kennis en vaardigheden uit, hetgeen vervolgens bijdraagt aan zelfvertrouwen. Dit zelfvertrouwen leidt in veel gevallen tot een nog grotere interesse en motivatie om meer ervaring op te doen. Kortom, zelfvertrouwen en interesse zijn belangrijke drijvende krachten achter talentontwikkeling. Zij zorgen ervoor dat kinderen nieuwe ervaringen aan durven gaan en bij tegenslag doorzettingsvermogen tonen.

Talentontwikkeling bij jonge kinderen
Bij jonge kinderen, zo ongeveer tot een jaar of vier, is het nog lastig om te spreken van talentontwikkeling. Bij deze kinderen moet eerst een fundament van basiskennis en -vaardigheden worden opgebouwd. Goed kunnen dansen, houtbewerken of voorlezen, wordt pas zichtbaar als de motoriek, de sociaal-emotionele en taal- en denkontwikkeling voldoende ontwikkeld zijn. Daarom betekent talentontwikkeling bij (heel) jonge kinderen: werken aan de bouwstenen voor toekomstig leren. Denk daarbij aan:

• veilige hechting die zorgt voor vertrouwen in zichzelf en anderen en eraan bijdraagt dat kinderen durven te verkennen;
• aandachtsontwikkeling die ervoor zorgt dat kinderen bij een activiteit betrokken blijven;
• en zelfregulatie die ervoor zorgt dat kinderen hun gedrag kunnen sturen en hun emoties kunnen hanteren.