Ieder jaar organiseert het Expertisecentrum Kinderopvang het Kennisspel. Om de waarde van dit spel te illustreren, spreken we de winnaar van de afgelopen editie. Pedagogisch coach Linda van Houwelingen doet er nog dagelijks haar voordeel mee.
Linda is zowel pedagogisch medewerker als pedagogisch (VE-)coach bij De Flierefluiter, een kinderopvang met drie locaties in Hardinxveld-Giessendam, Zuid-Holland.
Voor wie het nog niet weet: wat is het Kennisspel precies?
‘Tijdens het Kennisspel krijgt iedereen die meedoet twee keer per week een vraag, gewoon per mail,’ vertelt Linda. ‘Vaak gaat het om een voorbeeld van een situatie op de groep, waarbij je uit verschillende opties kunt kiezen wat een professional op zo’n moment het beste kan doen. In elk antwoord zit een kern van waarheid, dat maakt het leerzaam. Als je het beste antwoord kiest, krijg je uitleg waaróm dat het beste antwoord is. Als je een andere optie kiest, staat er zoiets als: ja, dat zou kunnen, maar dit zou je óók nog kunnen doen. In alle gevallen leer je dus op een positieve manier bij. Je wordt ertoe aangezet om na te denken over je eigen handelen. Ik vond het echt ontzettend leuk.’
Wat maakt de quiz zo leerzaam?
‘Soms dacht ik: ja, dit antwoord zou kunnen, maar dát antwoord zou ook kunnen. Dan ging het bijvoorbeeld over negatief gedrag van een kind, en hoe je dat omdraait. Zo zat ik weleens minutenlang na te denken. Al is dat helemaal niet per se de bedoeling hoor, minutenlang nadenken, je kunt ook gewoon even snel antwoorden. Je krijgt natuurlijk meteen feedback, dat is heel prettig.’
Je zou ook kunnen denken: hoe wij het nu doen, is wel ongeveer goed.
‘O, nee, dat heb ik dus totaal niet. Ik wil op zo’n manier werken dat kinderen zich bij ons steeds beter ontwikkelen. Dus ik leer het liefst elke dag bij.’
Wat heb je gewonnen met het Kennisspel?
‘Ik mocht een boek en een activiteit uitkiezen. Als boek ging ik voor Begrijpen met je handen van Annet Weterings en Sabine Plamper, over de creativiteit van kinderen. Wij hebben als volwassenen de neiging om kinderen te helpen met creatieve werkjes. Dat we bijvoorbeeld alvast de figuur van een sneeuwpop tekenen. Maar in dat boek wordt heel duidelijk uitgelegd waarom je kinderen zo’n sneeuwpop zélf moet laten tekenen. Waarom je beter op de achtergrond kunt blijven; aanwezig, met aandacht, maar niet per se actief betrokken, alleen wanneer het kind dat nodig heeft. Als een kind alleen een vierkant en driehoek tekent en daarin een sneeuwpop ziet: perfect. Het is een fantastisch boek, je leert de creatieve ontwikkeling van kinderen echt begrijpen. Toen ik het uit had, heb ik het doorgegeven aan collega’s.’
Welke activiteit heb je gekozen?
‘Het pedagogisch practicum spel en spelbegeleiding. Dat was ook geweldig. Alleen al om daar te zijn, om te sparren met mensen die hetzelfde werk doen, echt vanuit het hele land. Je merkt meteen dat je werk verbindt, je hebt een soort klik met elkaar. En het is fijn om je kennis weer even op te frissen. Dat geeft zelfvertrouwen. Niet dat ik er heel onzeker in sta hoor, qua spelbegeleiding, maar omdat ik blijf leren, krijg ik steeds meer vertrouwen. Het kan bijvoorbeeld weleens lastig zijn om op een goede manier aan te haken bij een spelend kind. Dat zie ik ook bij collega’s. Dat je erbij gaat zitten en ineens slaat het spel dood, omdat ze dan van jou afhankelijk worden.’
Wat heb je geleerd om op zo’n moment te doen?
‘Wat ik echt een eye-opener vond, was de nadruk op aanwezig, maar stil durven zijn. Dat gingen we ook nabootsen, met elkaar. De een was het spelende kind en de ander de professional. De professional zat er gewoon bij en zei bijna niets. Alleen soms: o ja, mooi. Of: o, dat doe je goed. Of beschrijven: oké, je legt er nu iets op. Dat vond ik echt prachtig om te zien, omdat ik dan dacht: ja, nu zou ik nog meer zeggen, terwijl dat helemaal niet hoeft. Het is spannend om minder te doen dan je eigenlijk gewend bent. Het voelt alsof je tegen je natuur ingaat. Maar bij zo’n practicum leer je dat juist deze houding uiteindelijk natuurlijk kan aanvoelen. Ik was superenthousiast na afloop, ik ging er meteen met collega’s over in gesprek, ook aan de hand van de kaartenset die we hadden meegekregen.’
Wat is dat voor kaartenset?
‘Een kaartenset rondom spelinzicht. Op die kaarten staat informatie over verschillende onderdelen van spel, zoals individuele spelontwikkeling, sociale spelontwikkeling en de verschillende speelbehoeften van kinderen. Op de voorkant van de kaart staat uitleg en op de achterkant staan tips voor begeleiding. Dat helpt enorm als je op de groep bent. Dan zie je kinderen bijvoorbeeld speelgoed van de ene naar de andere hoek slepen en denk je: o nee, ze maken er een puinhoop van – maar op dit kaartje zie ik dat dit telt als spel, dus het gaat goed. Zo ga je er vanzelf anders naar kijken.’
Bijzonder dat dit allemaal is ontstaan uit je deelname aan dat ene Kennisspel.
‘Ja, het voelt echt als een cadeau. Zeker dat practicum, dat was een soort schoolreisje. Ik zeg nu ook tegen mijn collega’s: meedoen hoor. Ook als je niet wint, leer je al ontzettend veel.’