Kinderopvang ZON! doet het net even anders. Er is veel aandacht voor dieren, kunst en mindfulness – en er werken opvallend veel mannelijke professionals. Eigenaar Janneke van den Bos legt uit wat het idee hierachter is.
Janneke van den Bos is dol op de natuur. In 2009 richtte zij Groen Cement op, de stichting die professionals in de kinderopvang en specialisten binnen natuur en milieu bij elkaar brengt. Rond dezelfde tijd begon ze kinderopvang ZON! ‘Met hoofdletters en een uitroepteken,’ zegt ze er meteen bij. ‘We hebben inmiddels vijftien locaties, en ze zijn allemaal omringd door groen. Bossen, polders, sloten, grasvelden – de natuurbeleving staat altijd centraal.’
Hoe is dat idee ontstaan?
‘Ik ben zelf een natuurmens. Wat overigens niets met geitenwollen sokken te maken heeft. Ik ben opgegroeid in het groen, ik heb er troost gevonden, mijn grenzen leren verleggen. En toen kwam ik als leidster op een BSO te werken en moest ik ineens met een kookwekker bijhouden hoelang de kinderen op de PlayStation zaten. Toen dacht ik, hier gaat iets niet goed.’
Wanneer kwam het besef dat je zelf iets wilde beginnen?
‘Op een studiereis naar Engeland, naar The Forest Schools. Ik liep toen mee met een kleuterklas in het bos. Ze hadden ook een lokaal, maar dat gebruikten ze alleen als het heel slecht weer was. De kinderen leidden ons rond, en ze konden ons alles vertellen over een berg, beuk of kastanjeboom. Dat vond ik waanzinnig indrukwekkend. Alsof ik met een kudde mini-biologen op pad was. Maar het bos was gewoon hun klaslokaal, daarom kenden ze het zo goed. Ik kwam thuis in een soort staat van verliefdheid. Ik dacht, als het daar kan, dan kan het bij ons ook.’
Welke elementen zijn – naast het groen – voor kinderopvang ZON! nog meer van belang?
‘We hebben overal dieren – naargelang de locatie dat toelaat. Geiten, varkens, paarden, slangen, schildpadden. Het is aan de kinderen om ervoor te zorgen. Niet alleen aaien en borstelen, maar ook poep scheppen en stro sjouwen. Zo ontstaat er een connectie tussen mens en dier die hun hele leven zal blijven. Daar zit ook een idealistische gedachte achter, omdat er as we speak soorten op deze aarde verdwijnen. Daarnaast doen we veel met sport en cultuur. We hebben ateliers, waar kinderen kunst maken. Ze leren koken. Al onze locaties hebben kinderdirecteuren, omdat kinderparticipatie bij ons hoog in het vaandel staat. En we hebben veel mannen in dienst, momenteel 38 procent, maar mijn streven is een gelijke verdeling – fifty/fifty.’
Wat is het voordeel van een gelijke verdeling tussen mannen en vrouwen?
‘De chemie tussen mannen en vrouwen werkt. Mannen hebben echt een ander perspectief op de ontwikkeling van kinderen dan vrouwen. Je hebt beide perspectieven nodig. Nu moet ik een beetje zwart-wit praten, maar ik zie dat mannen sneller meedoen bij het spelen. En ze vinden risicovol spel veel minder eng dan vrouwen. Toch is het even belangrijk dat je die fijnbesnaardheid van vrouwen hebt. Vrouwen zijn over het algemeen geduldiger, ook dat is prettig. Waar het ons vooral om gaat, is dat kinderen volwassenen om zich heen hebben om zichzelf aan te spiegelen. Het is goed als ze opgroeien in een bepaalde diversiteit. Niet alleen man en vrouw, maar ook oud en jong, met verschillende achtergronden en interesses. Daar is te weinig aandacht voor, in onze branche.’
Kun je wat vertellen over mindfulness op de kinderopvang?
‘Dat doen we nu een paar jaar, en ik vind dat heel belangrijk. Ik zie dat onze maatschappij overbelast raakt. Mensen vinden dat ze 87 dingen tegelijk moeten doen in een week. Ze vragen zich zelden af: hoe gaat het nu eigenlijk met mij? Dus ik dacht, laten we kinderen al heel jong aanleren om dat juist wel te doen. In plaats van ze klaar te stomen voor hun eerste burn-out. We hebben mensen in dienst die hier gespecialiseerd in zijn. Kinderen leren ontspannen, even stil te zijn, naar elkaar te luisteren, of juist naar niemand te luisteren en alleen even te liggen.’
Wat is het effect van al deze elementen op de kinderen?
‘Daar hebben we toevallig een film over gemaakt, te zien op onze website, toen we tien jaar bestonden. Kinderen die bij ons hadden gezeten, gaven zelf het antwoord op die vraag – inmiddels als jongvolwassenen. Ze zeiden dat ze onuitwisbare herinneringen hadden opgedaan. Dat ze echt iets wezenlijks hadden meegemaakt. Het heeft ook met authenticiteit te maken. Nog steeds proberen we onze kinderen iedere dag het gevoel te geven dat ze zichzelf mogen zijn.’
