Gonny Jansen weet hoe belangrijk het is voor kinderen om buiten te spelen. Het is een van de manieren waarop zij als gastouder hun ontwikkeling stimuleert. En: ‘Ik wil een kind echt alle aandacht geven die het nodig heeft.’
Gonny werkt als gastouder vanuit haar woning in Zutphen. Dat doet ze nu zo’n acht jaar. ‘Daarvoor werkte ik ook al vijfentwintig jaar met kinderen,’ vertelt ze. ‘Voornamelijk met verstandelijk gehandicapten, in een intramurale zorginstelling. Helaas werd de instelling na een faillissement overgenomen door jeugdzorg. Toen voelde ik mij daar niet meer thuis. Te koud. Ik miste de bevlogenheid en het verzorgende deel. Ook merkte ik dat ik met écht kleine kinderen wilde werken. Als gastouder kon ik me daaraan overgeven.’
Hoeveel kinderen ontvang je op een dag? En van welke leeftijd?
‘Meestal zijn het vijf kinderen. Van nul tot en met vijf jaar oud. Ik doe dit vier dagen per week, van maandag tot en met donderdag. In principe van half acht ’s ochtends tot half zes in de middag, maar dat loopt weleens uit tot zes of zeven uur.’
Hoe komen ouders bij jou terecht?
‘Via-via. Zutphen is niet zo groot. Ook wel door mijn website, gastoudergonny.nl. Daarnaast heb ik goed contact met een kinderopvangorganisatie in de buurt. Voor sommige kinderen is de kinderopvang, in zo’n grote groep, niet te doen. Te veel prikkels. Of ze zijn gebaat bij een vast gezicht. Het komt weleens voor dat zo’n kind dan naar mij wordt doorverwezen.’
Hoe zou je jouw manier van gastouderopvang omschrijven?
‘Ik wil een kind echt alle aandacht geven die het nodig heeft. Dat zegt natuurlijk iedereen, maar ik meen dat. Daarom heb ik maximaal één baby per dag. Een baby wil nabijheid en huid-op-huidcontact. Ondertussen voelt een ander kind zich misschien niet fijn en weer een ander kind moet verschoond worden. Met meerdere baby’s kan dat lastig worden. Op spitsuren heb ik trouwens een hulp erbij, dat is ideaal.’
Waarom vind je het belangrijk om veel buiten te zijn?
‘Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat buitenspelen effect heeft op de ontwikkeling van kinderen. Als een kind te weinig buiten is om te spelen, klimmen en rennen, blijft de motorische ontwikkeling achter. Ook draagt buitenspelen bij aan de verbindingen in de hersenen, de cognitieve vaardigheden. Hoe meer beweging, hoe beter.’
Wat doen jullie buiten allemaal?
‘Ik heb een grote tuin met kippen in de ren die ze kunnen voeren. Er is een zandbak. Ik heb stepjes, autootjes, loopfietsjes. Ook heb ik de luxe van twee fijne speeltuinen in de omgeving. Meestal gaan we daar ’s ochtends naartoe. ’s Middags blijven we dan in de tuin, zodat het ene kind even wat langer kan slapen, terwijl een ander lekker in de zandbak speelt. Of ze helpen met snoeien, vegen, de kippenren schoonmaken of appels plukken. Helpen doen ze sowieso graag. Ze willen van waarde zijn.’
Wat zijn verder typische kenmerken van jou als gastouder?
‘Biologisch eten. Geen suikers, behalve die in fruit. Weinig plastic, dus speelgoed van hout. Geen beeldschermen. Een beeldscherm in de opvang voor kleine kinderen vind ik echt slecht. Ik let sowieso erg op prikkels; activiteiten afwisselen met rust. Bij zo’n klein groepje kun je dat heel mooi balanceren, als je aanvoelt wat ze nodig hebben. Het is net een kleine roedel. Ze spelen met elkaar, letten op elkaar én zorgen voor elkaar.’
Elke gastouder is aangesloten bij een gastouderbureau. Wat doet jouw bureau voor jou?
‘Ik ben heel erg te spreken over mijn gastouderbureau. De eigenaar is zelf lange tijd gastouder geweest. Ze zijn er echt voor me. Als ik een pedagogische of financiële vraag heb, of ik zit met ouders in de knoop, kan ik altijd bij ze terecht. Heel laagdrempelig, via WhatsApp of mail, of ik bel even. Vier keer per jaar is er een scholingsdag. Daarnaast doen ze natuurlijk ook de gewone dingen, zoals facturatie.’
Op onverwachte momenten krijgen gastouders bezoek van de GGD. Hoe ervaar jij dat?
‘Ja, dat is altijd totaal onverwacht. Dat is ook goed, anders kun je er rekening mee houden. 99 van de 100 gastouders zullen prima zijn hoor, maar wellicht neemt die ene gastouder het niet zo nauw met bepaalde regels. De GGD is er dus niet voor niets. Toch voelt het even alsof je examen moet doen; je weet dat je de stof goed beheerst, maar alsnog is het spannend. Ik heb nu drie keer een bezoek gehad en dat was steeds een fijne vrouw. Niet iemand die zichzelf wilde bewijzen, of die per se iets zocht wat niet klopte. Ze had echt een open houding en vroeg gewoon hoe het ging, waar de rookmelders waren, hoe ik met de kinderen omging. Ja, prima.’
Als gastouder werk je natuurlijk alleen. Mis je weleens collega’s?
‘Nou, ik ben best wel een sociaal mens. Maar dat moet je ook zelf creëren. Ik heb een appgroep met andere gastouders, plus een intervisiegroep. Iedere zes weken zien we elkaar. Dan bespreken we van alles. Van een kind dat niet lekker in zijn vel zit tot een gastouder die twijfelt over haar uurtarief. Verder ben ik natuurlijk de hele dag met kinderen en spreek ik ouders uitgebreid, dat is al sociaal genoeg.’
Wanneer is gastouderopvang voor jou geslaagd?
‘Als de kinderen zich op hun eigen tempo kunnen ontwikkelen. Ik ben mij er zeer van bewust hoe bepalend de eerste duizend dagen zijn voor het leven van een mens. Daar draag ik graag een steentje aan bij. Ik wil een veilige, warme, fijne plek bieden. Ik geef ze uitdagingen waar mogelijk. De een heeft motorisch wat meer ondersteuning nodig, de ander emotioneel. Ik vind het leuk om daarmee bezig te zijn. En tegenwoordig komt er ook een beetje begeleiding van de ouders bij kijken.’
Hoe bedoel je dat?
‘Dat ontstaat vanzelf. Ik ben zestig jaar intussen, toch een soort oma, of senior, of hoe je het ook wil noemen. Daardoor vragen ouders weleens tips. Hoe een kind het beste kan slapen, bijvoorbeeld. Ze zien dat hun kind hier goed gedijt. Ik schop ouders ook niet meteen de deur uit, zeker niet als kinderen nog moeten wennen. Dan zeg ik: blijf er maar bij tot je kind zich helemaal veilig voelt. Mijn aanpak lijkt te werken, want alle kinderen komen met plezier.’
