Het Expertisecentrum Pedagogische Kwaliteit Kinderopvang werkt in het belang van het zich ontwikkelende kind aan de pedagogische kwaliteit van de kinderopvang. Het ontwikkelt en onderhoudt hiervoor een brede kennisbasis, die gedeeld wordt met de sector. Met gezag en autoriteit adviseert het Expertisecentrum vervolgens gevraagd en ongevraagd professionals, beleidsmakers en de politiek. Het Expertisecentrum Pedagogische Kwaliteit Kinderopvang is een initiatief van het bestuur Bureau Kwaliteit Kinderopvang.
De drie pijlers van het Expertisecentrum
Het Expertisecentrum voert drie met elkaar samenhangende taken uit:
- verzamelen, vastleggen en toegankelijk maken van wetenschappelijke kennis over kinderopvang;
- wetenschappelijke kennis vertalen naar toepassing in de praktijk;
- theoretische en praktische kennis verbreden en verdiepen door – samen met professionals uit de praktijk – te reflecteren op de toepassing in de praktijk en de bevindingen als onderzoeksvragen terug te koppelen aan de wetenschap.
Bijdragen aan de brede ontwikkeling van kinderen
Voor een groot deel van de kinderen in Nederland is kinderopvang een relevant onderdeel van hun leven. Deze cijfers brengen dat in beeld: in het eerste kwartaal van 2018 gingen 778.000 kinderen naar de kinderopvang. Daarvan gingen 360.000 kinderen naar de buitenschoolse opvang, 324.000 kinderen naar de hele dagopvang en 117.000 naar de gastouderopvang. De sector heeft een jaarlijkse omzet van circa 4 miljard euro. Er zijn ongeveer 3.500 aanbieders van kinderopvang, waarin ongeveer 90.000 mensen werkzaam zijn.
Verschil kinderopvang en onderwijs
De aanpalende sector Onderwijs is in dit opzicht beter toegerust. Deze toerusting wordt door de overheid georganiseerd en gefinancierd. Dit onderscheid is echter wel historisch verklaarbaar: de kinderopvang is namelijk een jonge sector die zich pas sinds 2005, vanaf de ingang van de Wet kinderopvang, als private sector heeft doorontwikkeld.
Ondersteuningsstructuur is wenselijk
Inmiddels is er geen twijfel dat kinderopvang een publiek belang dient. En dat het belang van goede kinderopvang buitengewoon groot is. Niet alleen voor de kinderen zelf, maar ook voor de maatschappij als geheel. De overheid heeft de kwaliteit geborgd in wetgeving, toezicht en handhaving. Een door de overheid georganiseerde en gefinancierde ondersteuningsstructuur voor de kinderopvang zou wenselijk en passend zijn.
Domein: micro-niveau kinderopvang
Het Expertisecentrum zal zich in eerste instantie richten op het optimaliseren van het micro-niveau. Dat betekent: het optimaliseren van de geboden leef- en leeromgeving en dat wat kinderen concreet doen. Maar het Expertisecentrum kijkt ook naar het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerker en zijn of haar ervaring in de praktijksituatie. Samen vormt dit het domein van het Expertisecentrum.
Ook het interactieve karakter van de pedagogische context maakt deel uit van de focus. Kinderen zijn de hele dag door in interactie met elkaar en met de pedagogisch medewerkers. Daardoor ontstaat er een constante stroom van wederzijdse beïnvloeding.
Het micro-niveau optimaliseren heeft wel consequenties. Niet alleen voor de groepsbezetting en materialen, maar ook voor de inrichting en huisvesting. En daarmee ook voor de bedrijfsvoering. De praktische uitvoerbaarheid en economische haalbaarheid is daarom altijd een punt van aandacht.
Doelgroep: pedagogische professionals
Het Expertisecentrum wil pedagogisch medewerkers (meer) bewust maken van hun vakmanschap en hun rol in de brede ontwikkeling van jonge kinderen. In de startfase bestaat de doelgroep uit de pedagogische professionals die in meer of mindere mate verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling van het pedagogisch beleid in de kindercentra, en die ook toezien op de uitvoering ervan. In de praktijk zijn dat mbo-plus, hbo- en wo-opgeleide pedagogisch coaches en beleidsmedewerkers. Deze medewerkers hebben voldoende achtergrond en niveau om zich wetenschappelijke kennis eigen te maken. Ook kunnen zij deze vertalen naar handelen in de praktijk. Daarmee zijn zij voor het Expertisecentrum de belangrijkste ‘ingang’ naar de uitvoerende medewerkers.
Product: kennisbasis
Het meest concrete product dat het Expertisecentrum in de eerste fase zal ontwikkelen, is een ‘kennisbasis’. Alle beschreven kennis die beschikbaar is voor de kinderopvang komt samen in een toegankelijk systeem. Denk hierbij aan onderzoeksresultaten, artikelen uit vakbladen en kennis die opgedaan is in de beroepspraktijk.
Dit vraagt om de volgende activiteiten:
- het verzamelen van wetenschappelijke artikelen over de kwaliteit van kinderopvang;
- het verzamelen van interessante innovaties en praktijken in de kinderopvang;
- het onderbrengen van de verzamelde kennis in een geordend toegankelijk systeem;
- het schrijven en verspreiden van toegankelijke samenvattingen van de meest interessante wetenschappelijke artikelen;
- het schrijven en verspreiden van artikelen over interessante innovaties en praktijken.
Ontwikkelteams, kenniskringen en congressen
Het Expertisecentrum zal natuurlijk altijd de nieuwste inzichten publiceren – maar alleen dat is niet genoeg. Daarom zal het Expertisecentrum activiteiten ondernemen om nieuwe kennis daadwerkelijk te doen landen bij de pedagogisch professionals.
De belangrijkste daarvan is het organiseren van ontwikkelteams. Hierin maken pedagogisch professionals zich gezamenlijk met wetenschappers nieuwe inzichten eigen. Vervolgens vertalen zij deze naar handzaam praktisch handelen.
Vanuit die ontwikkelteams worden kenniskringen opgezet: situaties waarin deelnemers op basis van kennis en praktijkervaringen nieuwe praktijken ontwerpen. Deze worden vervolgens geëvalueerd en beschreven.
Ook organiseert het Expertisecentrum jaarlijks een congres. Daar presenteert het de nieuwste wetenschappelijke inzichten en de vertaling daarvan naar de praktijk van de kinderopvang.
Communicatie: intern en extern
Communicatie is een belangrijke pijler van het Expertisecentrum. De blik van het Expertisecentrum is zowel intern (de sector zelf) als extern gericht: naar het omliggende professionele veld en het maatschappelijk publiek. Intern wil het Expertisecentrum de kennis en het zelfbewustzijn van de professionals in de kinderopvang schragen. Extern communiceert het de betekenis en het belang van kinderopvang voor het kind, de familie en de maatschappij.
