Zeina Bassa is consultant bij VeiligheidNL. Haar specialisme is kinderveiligheid in de kinderopvang. In dit interview vertelt Zeina wat wij kunnen doen om kinderen te beschermen waar nodig en te versterken waar mogelijk.
VeiligheidNL is een publieke organisatie die kennis verzamelt en aanbiedt rondom letselpreventie. ‘Het is onze missie om ernstige ongevallen waar mogelijk te voorkomen,’ zegt Zeina. ‘Naast thema’s als sport, valpreventie bij ouderen en productveiligheid is ook kinderveiligheid voor ons van belang. Dat is mijn terrein. Enerzijds willen we kinderen beschermen tegen risico’s met grote gevolgen. Anderzijds willen we ze leren omgaan met risico’s met minimale gevolgen. Die combinatie zorgt uiteindelijk voor zo min mogelijk ernstig letsel.’
Als voorbeeld noemt ze vallen. ‘Uit onze cijfers blijkt dat de ernstigste letsels bij kinderen het gevolg zijn van een val. Onze strategie sluit daarop aan. We willen dit niet alleen voorkomen, we willen kinderen ook leren hoe ze hun val kunnen opvangen. Bijvoorbeeld aan de hand van leuke en laagdrempelige oefeningen onder de naam Val OK!’
Jullie richten je onder meer op de kinderopvang. Hoe doen jullie dat?
‘Nou, om kinderen te beschermen én te versterken, heb je volwassenen nodig. Dus zij zijn een belangrijke doelgroep. Naast ouders zijn dat ook zeker pedagogisch professionals. Wij geloven echt in de rol van de kinderopvang. Het hele idee van beschermen en versterken sluit aan op de opdracht die de kinderopvang als sector heeft. Daarom bieden we kinderopvangorganisaties tools en ondersteuning.’
Zoals?
‘We bieden veel nuttige informatie, op basis van wetenschappelijke onderbouwing. En praktisch toepasbare hulpmiddelen. Dat is allemaal te vinden op onze speciale kinderopvangpagina, onderverdeeld in verschillende thema’s. Waaronder: risicovol spel, veilig slapen, leren vallen en spelen. Zo kun je bijvoorbeeld achterhalen wat veilig speelgoed is. Met onze informatie kun je vervolgens je beleid en werkwijze samenstellen. Verder organiseren we webinars en e-learnings. En we geven trainingen. Ook proberen we de dialoog tussen de kinderopvang en toezichthouders te versterken. We zijn sowieso altijd met alle betrokken partijen in gesprek: de verschillende brancheorganisaties, van ouders en professionals bijvoorbeeld. Zodat we weten waar behoefte aan is.’
Waar wordt het meest gebruik van gemaakt?
‘Een veelgebruikte tool is de Risicomonitor. Die helpt bij het opstellen en actueel houden van een veiligheids- en gezondheidsbeleid voor elke locatie. Binnen overzichtelijke kaders ga je stapsgewijs aan de slag met verschillende thema’s, risico’s en leuke manieren om het beleid ook levend te maken op de werkvloer. Bijvoorbeeld door middel van een dobbelspel met vragen. Waardoor je op een verrassende manier het gesprek aangaat over veiligheid en gezondheid op locatie. Medewerkers worden hier enthousiast van. Ze raken erdoor geïnspireerd. Zo beseffen ze dat ook zij hier een rol in hebben. En dat ze zich hierover mogen uitspreken, want daar wordt beleid alleen maar scherper van. Het beleid moet altijd aansluiten op hun werkwijze.’
Hoe staat VeiligheidNL tegenover risicovol spel?
‘Bij VeiligheidNL zijn we voorstander van risicovol spelen, omdat dit een uitstekende manier is om kinderen vaardigheden aan te leren om met kleine risico’s om te gaan. Zo willen we kinderopvangorganisaties helpen om meer uitdaging te bieden voor kinderen – op een verantwoorde manier. Als je als pedagogisch professional leert om een goede afweging te maken bij risico’s, krijg je juist meer vertrouwen om risicovol spel aan te bieden. Je kunt het onderbouwen. Pedagogisch professionals en beleidsmedewerkers die graag met risicovol spel aan de slag willen gaan, maar die het lastig vinden om dit uit te leggen aan collega’s, ouders en toezichthouders, kunnen dus ook bij ons terecht. Je hoeft niet zelf het wiel opnieuw uit te vinden.’
Is er verder nog een thema dat meer aandacht verdient?
‘Veilig slapen is heel belangrijk. Daar hebben we een modelprotocol voor opgesteld, dat als basis kan dienen voor beleid. Dat wordt gelukkig veelvuldig gebruikt. We weten uit onderzoek dat wiegendood relatief vaker op de kinderopvang voorkomt dan thuis. Dat heeft niks te maken met de kwaliteit van de kinderopvang. Het lijkt er alleen op dat bij baby’s de overgang van thuis naar de kinderopvang effect heeft op de manier waarop ze slapen. Dit jaar zal ons modelprotocol worden herzien, waarbij onder andere meer aandacht komt voor het wennen. We geven tips voor het intakegesprek, om hierover afspraken te maken met de ouders. Zodat de wenperiode soepel verloopt. Waardoor je de stress bij baby’s zo laag mogelijk houdt.’
Heb je nog andere tips?
‘Als je als kinderopvang ouders meer informatie wil bieden over veiligheid, kun je verwijzen naar onze website kinderveiligheid.nl. Die is speciaal voor ouders bedoeld. Daarop staan ook de belangrijkste adviezen per onderwerp kort samengevat en gevisualiseerd, zoals De 4 van Veilig Slapen. Wat ook interessant is, is een initiatief dat we zijn gestart: Collectief Risicovol Spelen, heet dat. Dat doen we samen met Martin van Rooijen, die is gepromoveerd op dit onderwerp. Hier is veel belangstelling voor. Samen zoeken we uit hoe het wél kan, risicovol spelen. We organiseren ook congressen. Op 23 mei staat er ook weer een op het programma. Met internationale sprekers. Iedereen die dit artikel leest, is van harte welkom.’