Het Expertisecentrum Kinderopvang verbindt wetenschap en praktijk om te komen tot de pedagogische kennisbasis, dat wat elke professional in de kinderopvang zou moeten weten. In de drie jaar dat het Expertisecentrum bestaat, zijn tien onderwerpen uitgewerkt. De constatering op basis van deze ervaring is, dat er weinig onderzoek is gedaan naar de pedagogische praktijk in de kinderopvang in Nederland. Het onderzoek dat wordt gedaan is vaak naar de kwaliteit of effectiviteit van bepaalde (interventie)programma's. Dit levert vaak relatief weinig concrete informatie op voor de werkvloer.
Initiatief onderzoeksagenda
Dit is voor het Expertisecentrum aanleiding om te verkennen of en hoe en wat een onderzoeksagenda voor toegepast onderzoek zou kunnen zijn. Deze agenda voor toegepast onderzoek moet breed gedragen zijn en bestaan uit onderzoeksvragen met betrekking tot de pedagogische praktijk.
Positieve reactie universiteiten op initiatief onderzoeksagenda
Tijdens een eerste verkennend gesprek met vertegenwoordigers van de drie universiteiten UvA, Universiteit Leiden en Universiteit Utrecht, die zich bezighouden met onderzoek in de kinderopvang, is positief gereageerd op dit initiatief. Uit dit overleg blijkt dat er geen onderlinge afstemming is tussen de universiteiten over de onderzoeken die daar lopen of gaan lopen. Ook de hogescholen die onderzoek doen hebben geen onderlinge afstemming. Wel is kortgeleden een initiatief ontstaan om de samenwerking op het gebied van onderzoek tussen de hogescholen te realiseren, maar dit subsidieverzoek1 is afgewezen.
Eerste suggesties voor onderzoek zijn onder andere:
- Spelend leren: verkrijgen van conceptuele helderheid
- Longitudinale studies met meerdere universiteiten naar de effecten van kinderopvang
- Wennen van de baby op de kinderopvang en wat betekent kinderopvang voor een baby; ander meetinstrument om het welbevinden van de baby’s te kunnen meten
- Belang van de samenwerking met ouders in de ontwikkeling van kinderen
- De inzet van de hbo-coach: wat doe die en wat is het effect?
Een eerste verkenning bij de sector, BK, BMK, KindWijzer, KIK en directiekinderopvang SZW heeft het volgende opgeleverd:
- Betrokkenen herkennen het ontbreken van een agenda voor toegepast onderzoek, de uitvoeringspraktijk van de kinderopvang
- Betrokkenen concluderen dat een initiatief daarvoor vanuit de sector tot nu toe ontbreekt.
- Betrokkenen vragen een voorstel te doen voor een lijst met onderwerpen.
- Betrokkenen erkennen dat het Expertisecentrum Kinderopvang als neutrale actor in de sector hiervoor het initiatief kan nemen.
Werkwijze onderzoeksagenda Om tot een onderzoeksagenda te komen is het voorstel:
- Online suggesties ophalen via de nieuwsbrief van het Expertisecentrum (mei 2023).
- Opgehaalde suggesties aggregeren tot thema’s (juni 2023).
- De thema’s concreet maken met een groep die bestaat uit geïnteresseerde directeuren, pedagogen, pedagogisch coaches, vertegenwoordigers opleidingen, GGD inspecteurs tijdens een fysieke sessie (september 2023).
- Uitwerken van de thema’s naar concrete onderzoeksvragen met eenzelfde soort groep (oktober 2023).
- De onderzoeksagenda presenteren in de sector en bij het ministerie (november 2023)
Huidige situatie
De grote vragen als: wat is de waarde van kinderopvang in de ontwikkeling van kinderen passen niet in deze agenda voor toegepast onderzoek. Antwoorden op deze vragen worden gezocht door middel van landelijke onderzoeken, bijvoorbeeld door LKK, NRO, NWO en ZonMw. Het consortium LKK (Landelijke Kwaliteitsmonitor Kinderopvang, bestaande uit de Universiteit Utrecht en Sardes) voert vanaf 2017 jaarlijks een kwaliteitsmeting uit in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid . Daarnaast zijn er onderzoeken die door universiteiten/hogescholen of via andere subsidies (bv. NRO, NWO, ZonMw) worden gefinancierd . Er is de afgelopen jaren één geregisseerd onderzoeksprogramma specifiek gericht op kinderopvang geweest. In de periode 2017-2022 voerde ZonMw het onderzoeksprogramma Kwaliteit Kinderopvang uit https://publicaties.zonmw.nl/resultaat-van-5-jaar-onderzoekkinderopvang-en-blik-vooruit/